Парабола на Варена Жаба – Во Бизнисот Не е Пожелно!

За парабола на варена жаба во бизнисот за првпат прочитав во книгата „Пета Дисциплина“ на Peter Sengi. Ова е еден ефект кој е чест во бизнисот и кој може да има лоши последици. За парабола на варена жаба веќе пишував на две места. Прво во намалување на залихи пат кон поголема ефикасност каде напишав:

…Но, трагично е што овие проблеми од срана на претприемачите не се гледаат затоа што со залихи се си функционира како што реба и се е под конец. Па, во ваков случај може да се појави ефект на варена жаба (жабата ќе се свари и ќе умре доколку полека ја загреваме водата и стигнеме до температура на вриење, додека ако ја ставиме во зовриена вода таа ќе се изгори и ќе скокне, но сепак ќе преживее). Тоа е затоа што малте ситни проблеми често ги занемаруваме и подоцна не чинат многу и во краен случај клуч на бизнисот.

Второто место каде што пишував за парабола на варена жаба е значајноста на навремено откривање на извори на организациски промени каде малку поопширно ја опишав параболата на варена жаба:

Значајнста на навремено откривање на изворите на организациските промени ја прикажува Peter Senge во неговото дело Пета дисциплина (The Fifth Discipline: The art and practice of the learning organization). Тој ненавременото откривање на изворите (причините) на организациските промени го споредува со парабола на „варена жаба“. Senge опишува дека кога ќе ставиме жаба во врела вода таа веднаш ќе се обиде да излезе од садот во кој се наоѓа водата, но доколку во садот има вода со собна температура, жабата ќе остане во садот. Ако постепено ја зголемуваме температурата на водата на 20 до 25 ^оC жабата нема да реагира и дури ќе покажува знаци на задоволство и удобност. Со понатамошно покачување на температурата, на жабата ќе и биде се потопло и потопло, но нема да реагира се додека веќе не биде во состојба да реагира и ќе се свари. Senge вели дека ова се случува заради тоа што жабата има внатрешен детектор на закани кој е подесен на ненадејни крупни проблеми. Слично може да се случи и со бизнисите (организациските системи) кои постојано се наоѓаат под одредено влијание на околината. Доколку во околината се случат крупни проблеми претприемачот ќе возврати со организациски промени со кои ќе избегне да тие промени во околината влијаат негативно на работењето на неговиот бизнис. Но, доколку промените во околината се постепени и постојани, претрпиемачот нема да одговори на истите закани се додека не сфатат дека веќе е предоцна да се стори нешто за опстанок.

Секогаш во животот ги забораваме оние малите ситните промени во нашата околина. При промена на годишните времиња од топло време во студено доколку температурата полека се намалува нашиот организам многу поспоро ќе ги забележува тие промени се додека не не фати настинка затоа што не сме се подготвиле за студено време. Но, доколку настапи силен студ одеднаш веднаш ќе се префрлиме на зимска облека која ќе не спаси од настинка.

Ова се случува и во бизнис светот. На пример, вашиот снабдувач полека ви ја зголемува цената. На пример првпат ви ја зголеми за неколку денари што за Вашиот бизнис и не е нешто премногу. На пример доколку Вие го продавате производот за 1000 денари и имате маржа од 300 денари 3 денари се незебележителни но сепак претставуваат 1% намалување на Вашата маржа. Си викате ОК не е ништо страшно. По неколку наредни набавки снабдувачот повторно ја зголемува цената за 3 денари. Што повторно е незабележително. Но, сега имате помалку 6 денари доколку не реагирате со покачување на цената. Но, повторно Вашата математика вели дека со продажба од 100 парчиња тоа се само 600 денари. И така, доколку истиот снабдувач продолжи со зголемување на цената се повеќе ќе се намалува Вашата маржа и може да стигне до едно ниво кога драстично ќе ви се намали профитот. Но, тогаш можеби да биде доцна.

Секој претприемач, освен следење на крупните промени во сопствената околина треба да ги следи ситните – малите промени. Бидејќи понекогаш овие мали промени по одреден период можат да бидат кобни. Исто како и во случајот со жабата. Бизнисите не се имуни на овој феномен. Ова е поради фактот што претприемачите или менаџерите на поголемите бизниси повеќе се насочени кон стратешките влијанија врз нивниот бизнис и ги забораваат малите негативни влијанија. Се сеќавате кога пишував за Kaizen дека успехот на индустријата на Јапонија се темели токму на мали секојдневни подобрувања кои во еден подолг рок носат ненадминлива конкурентска предност.

Сликата од purpleslog.