Ова е последниот пост од серијалот за иновативните можности и нивни извори. Во првиот пост зборувавме за иновативни можности каде што прикажавме одредени извори на иновативни можности. Потоа продолживме за видови на иновативни можности согласно Peter Drucker кои се однесуваат на неочекувани случувања и несовпаѓања, за да во претходниот опфатиме некои ограничувања и предупредувања во однос на иновативните можности.
Да одиме со уште уновативни можности.
#1 Промена на структурата во стопанството и пазарот
Сето тоа што досега го истакнавме, односно дали несовпаѓањата на економската реалност ќе се конфронтираат со нашето очекување или ќе индуцираат процеси на неочекувани и неповолни резултати, ќе зависи, во секој случај, од состојбите и тенденциите на стопанската и пазарна структура!
Стопанска и пазарна структура понекогаш останува непроменета со години и изгледа потполно стабилна. Така во светската алуминиумска индустрија, по цело столетие, лидер е сеуште иста компанија – Алуминиумска компанија America од Pitsburg.
Во стварноста стопанската и пазарната структура е крта. Една мала гребаница е доволна, брзо да дојде до нивно дезинтегрирање. Кога тоа навистина ќе се случи, секој припадник на таа индустрија мора да дејствува.
Продолжување на работите, како ништо да не се случило, значи гарантирано пропаѓање. Во најмала рака, компанијата ќе ја загуби својата водечка позиција во соодветна гранка. Кога таа позиција ќе се загуби, речиси никогаш повторно не се стекнува.
Меѓутоа промената во структурата на стопанството или пазарот исто така претставува важна можност за иновација. Таа бара секој одново да се запраша: Што е нашата работа?
Промените во структурата на стопанството, посебно во индустријата, нудат извонредни можности видливи за надворешниот свет. Луѓето внатре гледаат главно опасност за себе. Од таа причина аутсајдерите кои праваат иновација можат да одиграат значителна улога.
Најсигурен и најлесно видлив индикатор каде што се гледа менување на стопанска структура е брз пораст на одредена гранка на стопанството. Доколку некоја стопанска гранка расте значително побргу од стопанството, во целина може да се предвиди дека нејзината структура драстично ќе се менува. Во времето кога една гранка ќе го удвои обемот на своето работење, станува несоодветен начинот на кој таа го забележува и го служи пазарот.
Еден друг развој кој предвидливо ќе доведе до ненадејни промени во стопанската структура е конвергенцијата на технологиите, кои се до тогаш биле сметани како потполно одвоени. Една стопанска дејност е зрела за битни структурни промени, доколку бргу се менува начинот на кој работи.
Иновациите кои ги користат промените во стопанската структура, посебно се ефикасни доколку со таа дејност и со пазарот доминира еден голем произведувач. Дури и кога нема прав монопол, тие големи произведувачи и снабдувачи покажуваат тенденција да бидат узурпатори, затоа што со години биле успешни и незагрозени. Тие, прво го третираат новодојдениот како неважен партнер и како аматер во работата. Кога новодојдениот презема се поголем дел од работа, тие тешко се мобилизираат за противудар. Кога се менува структурата на пазарот или стопанството, често се случува произведувачите и снабдувачите, кои се моментални лидери, да го занемарат најпрогресивниот сегмент од пазарот. Битно е иновацијата во таа област да биде едноставна. Компликуваните иновации не можат да остварат успех.
#2 Демографски движења
Демографските движења, како промени во населението, неговиот обем, старосната структура, составот, вработеноста, образовниот статус и приходи, нудат големи можности за промени. Секој менаџер треба да ги набљудува демографските промени и да им се прилагодува, бидејќи секоја импровизација и нереално согледување, скапо ќе ја чини компанијата. Тие се познати фактори и секогаш одат пред времето и имаат големо влијание на тоа што ќе биде купувано во иднина, од кога и во колкави количини.
Американските тинајџери, во однос на постарите американци, купуваат ефтини обувки. Тие купуват поради мода, а не поради трајност. Но нивните средства се ограничени. Истите тие луѓе, десет години подоцна, ќе купуваат само неколку пара чевли годишно, приближно шест пати помалку отколку кога имале 17 години. Но, тогаш ќе купуваат прво поради удобност и трајност, а дури потоа поради мода.
Луѓето во првите пензиски години го чинат главно пазарот за патување и одмор. Десет години подоцна, тие исти луѓе ќе бидат клиенти на старечки домови и медицинска нега.
Луѓето кои во помлади години се стекнале со широко образование, по 10-20 год. ќе станат кандидати за разни специјализации и стручни усовршување. Тие луѓе се заинтересирани за вработување како работници со знаење.
Дури и без конкуренцијата од земјите со ниски надници и големиот пораст на бројот на млади луѓе, неквалификувани или полуквалификувани, индустриските развиени земји од Запад и Јапонија, би морале да пристапат кон автоматизација на производството, бидејќи имат високо школуван кадар.
Демографските промени покажуваат дека комбинираните ефекти на наглиот пад на наталитетот и експанзија на образованието (во западните земји), создава скоро сигурна состојба во која традиционалното вработување на рачни производни работници, околу 2010 год. би можело да биде на максимално ниво од 1/3 во однос на 1970 год.
Демографските промени се покажале брзи, сложени, дури брутални и многу влијателни. Статичните популации кои долго време остануваат на едно место, се повеќе исклучок отколку правило.
Непромислено би било да се занемарат демографските промени и во дваесет и првиот век. Основна претпоставка и за денешното време е дека населението во светот е нестабилно и подложно на промени. Еден од поголемите проблеми во светот во овој век ќе биде, од една страна стареењето на населението во развиениот свет, а од друга страна зголемувањето на бројот на населението во неразвиените земји.
За оние кои сакат “да излезат на терен за да гледаат и да слушаат”, промената на демографската структура е високопродуктивна иновативна можност.
#2 Промени во забележувањето
Во математиката нема разлика помеѓу чашата е до “половина полна” и чашата е до “половина празна”. Меѓутоа, ако ставот дека нешто е до пола полно се смени со ставот дека тоа е сега до половина празно, тогаш тука се јавува иновативна можност.
Фирмата Небесен зачин од Колорадо почнала една промотивна програма под име “децата на цвеќето” така што во 1960 год. почнала со собирање на планински треви и билки, како и нивно пакување и изнесување на улица заради продажба. Петнаесет години подоцна, истата фирма забележала годишен промет од повеќе стотини милиони долари и била продадена на голема компанија за преработка на храна, за повеќе од 20 милиони долари. Денес постојат повеќе високопрофитабилни компании за продажба на здрава храна. Тука се работи за визионерски способности на Peter Drucker, кој долги години нанапред ги согледува состојбите што ќе се случат, бидејќи и сами сме свесни за се понагласената борба за здравје, преку користење на билни препарати, како и профитите кои се создават од таа работа.
#3 Нови знаења
Иновацијата, заснована на нови знаења, е суперѕвезда на претприемништво. Таа носи пари и тоа е она на што луѓето обично мислат кога зборуваат за иновација.
Знаењето не е задолжително техничко и/или технолошко. Социјалните иновации засновани на знаење имаат еднакво или дури поголемо влијание.
Иновациите кои се засновани на знаење, имаат најдолго време за реализација во однос на другите иновации. Постои долг временски период помеѓу појавата на ново знаење и почетокот на неговата примена во технологијата. Потоа следува уште еден долг период, пред таа технологија да се искористи во производство. Долгото време за реализација на иновациите кои се засновани на знаење не е ограничено само на науката или технологијата. Ова важи и за иновации кои се засновани и на нетехнолошки знаења.
Rudolf Dizel во 1897 год. проектирал мотор кој го носи неговото име. Сите разбрале дека се работи за голема иновација. Меѓутоа со години овој мотор намал некоја позначителна примена. Дури во 1935 год. Американецот Charles Ketering, одново го проектирал Дизеловиот мотор, со што го оспособил за употреба.
Друга карактеристика на иновациите кои се засновани на знаење е тоа што тие речиси никогаш не се засноваат на еден фактор, туку на повеќе разни знаења, меѓу кои има и такви кои не се научни или технолошки. Додека не се спојат сите потребни знаења, не може да отпочне реализацијата на иновацијата која е заснована на знаење.
Иновацијата која е заснована на знаење бара внимателна анализа на сите фактори, било да е тоа знаење, било да се социјални, економски или перцептивни фактори. Анализата мора да утврди кои фактори уште недостасуваат. Претприемачот може да одлучи дали тие фактори кои недостасуваат, можат да се произведат или треба да се одложи иновацијата, доколку се уште е неизводлива.
Понатаму треба да се бара јасна концентрација на стратешката позиција. Таа може да се воведе како пробен обид. Тоа што се воведува иновација привлекува многу луѓе, па иноваторот мора да биде во право веќе од почеток, зашто втора шанса тешко дека ќе добие.
Иноваторот траба да учи и да го применува претприемничкиот менаџмент. Претприемничкиот менаџмент е поважен за иновацијата, која е заснована на знаење од која било друга иновација. Нејзините ризици се големи, поради што се добива и многу поголема заработувачка. Иновациите кои се засновани на знаење, а посебно оние во секторот на висока технологија, се стремат да имаат помалку претприемнички менаџмент. Од тие причини се јавува висока стапка на неуспехот. Иноваторите се вљубеници во сопствената технологија, па веруваат дека квалитетот значи она што е технички совршено, а не она што претставува вредност за купувачот.
Успешните претприемачи се по правило конзервативни. Тие не се концентрирани на ризик, туку на можност.
Останатите постови од серијалот за иновативни можности можете да ги прочитате:
[…] можности на еден претприемач. Во серијалот за иновативни можности опфативме повеќе можности за креирање на бизнис идеи […]