Ќе продолжиме со третиот пост од овој серијал за претприемнички стратегии. Досега во првиот дел од претприемнички стратегии стана збор за стратегијата да се биде прв, но истовремено и најдобар, додека во вториот пост за стратегијата да се погоди онаму каде што не очекуваат. Во овој дел ќе продолжиме со стратегијата еколошка ниша.
Сите наведени стратегии имаат за цел да ја освојат водечката положба на пазарот. Стратегијата на освојување на еколошките ниши, има за цел освојување на монопол во потесна област на пазарот или производство. Оваа стратегија, има за цел да ги направи своите успешни практичари имуни на конкуренцијата. Успешните реализатори на претходните стратегии, главно стануваат големите компании кои се лесно видливи на пазарот. Компаниите со оваа стратегија живеат во анонимност, без оглед што поседуваат производ битен за одреден процес, така што никој не се обидува да им конкурира.
Во рамките на оваа стратегија постојат подстратегии:
#1 Стратегијата на “наплатната рампа”
Ова е во голема мерка привилегирана положба, бидејќи претприемачите искористуваат одредена позиција или знаење за сопственото профитирање, при што другите кои се заинтересирани за услугите што ги нудаат овие претпријатија мораат да пројдат низ “наплатната рампа”, што на претпријатието му овозможува, без голем стрес и напор, да ги пласира своите производи или услуги.
Стратегијата на “наплатната рампа” има и ограничувања. Тоа е статичката позиција. Кога еднаш ќе се освои, таа не дава многу шанса за пораст. Не постои ништо што компанијата, која освоила една еколошка ниша, би можела да стори за да го зголеми обемот на своите работи или да ги контролира тие работи, без оглед колку е нејзиниот производ добар или евтин.
Барањето зависи од потребата на процесот или производот чиј составен дел е тој. Оваа стратегија не смее да ја користи својата монополска положба за експлоатација, изнудување или малтретирање на купувачите. Доколку се јави такво однесување, купувачите ќе знаат да го казнаат тоа.
Положбата на “наплатна рампа”, во текот на многу години ја држела една компанија од САД, која уште пред 60 год. развила модел на заштитник против експлозија во нафтени дупки. Трошоците за правење на нафтената дупка може да изнесуваат повеќе милиони долари. Меѓутоа, една експлозија може да го уништи целиот труд. Затоа заштитникот од експлозијата за време на работа е поевтино осигурување, без оглед на неговата цена. Се повторува состојбата во која поради вкупниот ограничен пазар, ниеден потенцијален конкурент нема интерес да тргне во производство на некој алтернативен производ. Симнувањето на цената на заштитникот од експлозија на дупките, кое чини околу 1% од вкупната цена на една дупка, никого не го стимулира да ископува повеќе дупки. Конкуренцијата можела само да ја смали цената без некој ефект.
#2 Стратегијата на специјализирани вештини и знаења
За да се освои ниша на специјалности, тоа секогаш бара нешто ново, нешто што претставува вистинска иновација.
Првата работа е во раната фаза на една нова индустрија или пазар, да се истражи можноста за специјализација. Претпријатијата кои ќе се утврдат во нишата на база на специјалности, не можат да бидат загрозени ниту од своите купувачи, ниту од своите снабдувачи. Никој од нив не е спремен да влезе во нешто туѓо, како во поглед на знаење, така и во поглед на стручност.
Претпријатијата кои се утврдиле во нишата на специјалностите, мораат постојано да работат на усовршувањето и подобрувањето на својата стручност. Тие мораат секогаш да водат во својот сектор. Ограничувањето на оваа стратегија е што има мал видокруг во однос на пазарот.
Второ ограничување е што сопственикот на оваа специјалност зависи од некој друг, кој неговиот производ или услуга го продава. Тој на овој начин станува компонента, составен дел на синџирот на производството и прометот. Доколку биде загрозена главната индустрија и нејзините придружни делови ќе бидат загрозени. Најголемата опасност за произведувачите кои поседуваат ниша на специјалности е ако специјалноста престане да биде тоа и стане општо знаење. Нишата на специјалностите, како и сите еколошки ниши, по својата природа е ограничена, како по обем, така и временски.
Сите ги знаат имињата на важните автомобили, а малку луѓе ги знаат имињата на компаниите кои ги испорачуваат електричните и светлосните системи за тие автомобили. Скоро никој, освен автомобилската индустрија, не знае дека фирмата “A. O. Smith” од Милвоки во САД веќе со децении произведува шасии за американски патнички автомобили, ниту дека фирмата “Bendiks” ја прави секоја одделна сопирачка која е вградена во производството на сите американски автомобили. Тоа се стари и добро утврдени компании.
#3 Специјализиран пазар
Главната разлика помеѓу нишата на специјалности и нишата на специјален пазар е во тоа што првата настанала и се развивала околу еден производ или една услуга, а втората околу специјализирано знаење и познавање на пазарот.
Специјализираниот пазар се наоѓа со набљудување и анализирање на појавата и развојот на новите производи и услужни активности. При тоа се поставува прашањето: Каква шанса би дала можноста за поседување единствена ниша? Што треба да се направи за таа ниша да се пополни пред другите. Нишата на специјализираниот пазар има барање како и нишата на специјализирани знаења, но таа има и исти ограничувања. Најголема закана постои кога специјалниот пазар ќе стане масовен пазар, односно кога ќе ја загуби својата ексклузивност.
Две компании, едната во северна Англија, а втора во Данска, испорачувале поголем дел на автоматизирани пекарски печки за колачи и тенок двопек. Пред триесетина години тие биле единствени производители на овие печки. Не постои ништо што би било технички комплицирано кај пекарските печки. Постојат многу компании кои би можеле да прават печки за колачи и двопек, исто така успешно и добро, како што тоа го правеле двете компании. Меѓутоа, тие две фирми го познавале пазарот, ја знаеле секоја пекарница, а и секој пекар ги знаел нив. Пазарот не е ниту голем, ниту доволно атрактивен за некој трет да им конкурира, се додека ги задоволуваат потребите на купувачите.
Останатите постови од овој серијал:
About Илија Чубровиќ
Speak Your Mind