post

Ризичен капитал (Venture Capital)

Овој пост е напишан од М-р Илија Чубровиќ, коавтор на книгата Менаџмент на Претприемничкиот Бизнис и еден од креаторите на идејата за овој веб сајт.

Ризичен капител

Ризичен капитал

Доколку претприемач поседува добра бизнис идеја и сигурен е дека може да ја реализира тогаш обезбедување на капитал (финансии) претставува клуч за реализирање на таа бизнис идеја. Доколку не постои друг начин на финансирање тогаш претприемачот може да користи средства од ризичниот капитал или VENTURE CAPITAL.

Ризичен капитал може да се добие од поединецот или од група финансиери (акционери) кои поседуват финансии и кои сакат на нив (како и на секоја друга стока или производ или услуга) многу да заработат преку вложување во бизнис идеи на претприемачите а за возврат добиваат значајен дел од сопствеништво на бизнисот.

Овој систем на работење носи голем ризик од неуспех па поради тоа и иматели на капитал сакат да го заштитат својот капитал од пропаѓања бидејки секоја идеја колку и да е добра не мора да значи дека е и профитабилна. Па капиталистите свесно влегуваат во ризик да некоја од инвестициите и пропадне, но со тоа да во неколку инвестиции ги покријат и големите загуби и остварат и големи профити како надокнада за превземен ризик. Заради ова за претприемачот овој начин на финансирање е најлош бидејки каматите како и условите за добивање на овој вид на капитал се најнеповолни.

Како и при секое започнување на бизнисот финансиерите го бараат на увид комплетниот бизнис план. Тогаш се пристапува на потпишување на договорите. И барање на заедничките интереси.

Најчесто се бараат високи камати кои се поткрепени со одредени хипотеки и гаранции. Некогаш каматите се намалуваат за сметка на уделот во сопствеништвото на фирмата. Тој удел најчесто изнесува од 20 – 55 %. Секој договор може да биде различен во зависност на условите кои владеат на теренот. Најчесто договорот ќе зависи од:

  • Колку претприемачот е силен?
  • Колку има свои средства?
  • Колку бргу се развива пазарот?
  • Дали веќе има фирма или дури сега треба да ја отвори?
  • Во кој сегмент на пазарот се наоѓа или би се наоѓала новоформираната фирма.

Ако се погледа во BCG-портфолио матрица тоа би биле компаниите кои се наогаат во сегментот звезди. Каде што производ на одредена компанија има мал удел на високорастечкиот пазар.

Доколку претприемачот нема пари и постои можност да не го реализира бизнис потфатот поради недостиг на пари тогаш е подобро да прифати и неповолни услови при што сепак и тој ќе оствари некоја финансиска придобивка па може понатаму дури и ако изгуби сопствеништво над својата фирма да отвори нова фирма во која би го користил досегашното искуство и финансиите кои ги стекнал од претходниот бизнис.

Проблем настанува бидејки никој не може да гарантира дека претприемачот пак ќе добие толку блескава идеја и дека следниот обид ќе биде успех. Бидејки голем број на почетни претпријатија во првите 5 години од постоење пропаѓаат па се јавува стрес и дополнителна фрустрација па дури и да неможе да се опорави претприемачот од нив и повторно да започне со новиот бизнис.

При исплатата на паричните средства финансиерите на секој можен начин гледаат да ја заштитат својата инвестиција, па затоа давањето на финансии го делат на повеќе фази со можност да се откажат во определена фаза од понатамошното финансирање доколку зацртаното не се спроведува без огледна тоа што до тогаш инвестирале. Тие за секоја фаза определуваат одреден износ на капитал кој ќе издвојат, поради тоа што секоја фаза носи различно ниво на ризик.

Во табела е даден приказ на ризикот во однос на фазите на развојот на бизнисот.

ФАЗА РИЗИК ЗА РЕАЛИЗИРАЊЕ
“Seed” капитал 80%
“Start-up” капитал 60%
Капитал за финансирање на прва фаза 50%
Капитал за финансирање на втора фаза 40%
Капитал за финансирање на трета фаза 30%
“Bridge” капитал 25%


  1. Почетна фаза на финансирањето се нарекува “seed” (семен капитал). Тој е мал, а им се дава на претприемачите за да го докажат својот концепт и да се квалификуваат за понатамошна работа. Ризикот е најголем, па со тоа и капиталот е најмал.
  2. “Start up” капитал, се дава за да се заврши фазата на развојот на производот и иницијалниот маркетинг (истражување на пазарот).
  3. Капитал за финансирање на првата фаза, се однесува и на капиталот потребен за финансирање на развојот на производот и започнување на комерцијалното производство и продажба.
  4. Капитал за финансирање на втората фаза, има за цел да обезбеди обртен капитал со кој може понатаму да се функционира.
  5. Капитал за финансирање на третата фаза, им се дава на фирмите кои имаат растечки обем на продажба. Тој се користи за понатамошни маркетинг активности, зголемување на обртните средства, експанзија на производните капацитети и понатамошен развој на производот.
  6. “Bridge” капитал е потребен кога фирмата се наоѓа во преодна фаза, како поддршка на деловните и организациските трансформации со што се заокружува финансирањето и започнува да се собираат профитите.
About Д-р Драган Шутевски

Д-р Драган Шутевски е основач и CEO на Шутевски Консалтинг и им помага на бизнисите да го проектираат патот кон успешноста. Поврзи се со Драган на Google+

Trackbacks

  1. […] тоа е начин на финансирање и претставува неформален ризичен капитал. Финансиер може да биде индивидуалец или група. Тоа се […]

  2. […] начини како што е bootstrap финансирање, бизнис ангели, ризичен капитал како можност за финансирање итн. На ваков начин ќе ги […]

Speak Your Mind

*