post

Франшиза како опција за започнување на бизнис

Овој пост кој е подолг и е напишан од страна на Илија Чубровиќ и претставува реобјавување на старите постови од артиклите на претприемач кои ќе бидат набргу избришани.

Франшиза - една успешна приказна е McDonalds

Франшиза - една успешна приказна е McDonalds

Франшиза значи привилегија, право, лиценца. Зборот потекнува од францускиот јазик и означува ослободување од товар (обврска, данок), осигурување против штети што можат да настанат за време на поморскиот транспорт.

Во The New Oxford Dictionary франшизата се дефинира како авторизација доделена од страна на влада или компанија на индивидуалец или група која им дава право до изведуваат специфични комерцијални активности.

Продавачот на франшиза се нарекува франшизер (franchisor), а купувачот на франшиза се нарекува франшизант (franchisee).

Singer во 1863 година, Coca Cola во 1882 година, General Motors во 1896 година први почнале со работење по пат на франшиза.

Кај нас има малку купени франшизи како што се Coca Cola, Pepsi Cola, McDonald’s, Holiday Inn, некои производители на цигари, козметички салони, школи за изучување на англиски јазик и сл.

Поволни продавачи на франшиза се: Mc Donald’s, Service-Master, Coca Cola, Pepsi Cola, Holiday Inn, Pizza Hut, Avis, Burger King…

Во огласите што се објавуваат во Wall Street Journal, The New York Times и USA Today можаат да се најдаат различни франшизинг можности.

Формирана е и Меѓународна франшизинг организација (IFA), а постои и Европска франшизинг федерација.

Меѓународната асоцијација ја дефинира франшиза како: континуирано сродство помеѓу продавачот на франшизата и купувачот на франшизата, во коешто целокупно знаење, имиџ, успех, производствени и пазарни техники на продавачот на франшизата се доставени до купувачот на франшизата за разгледување.

Постојат неколку видови на франшизата:

  • Франшизите на производот. Карактеристика на оваа работење е тоа што купувачите на франшизата имаат право да дистрибуираат стока, а за тоа плаќат надомест.
  • Производствената франшиза има широка употреба во индустријата. Франшизант има ексклузивно право да произведува и дистрибуира производ во одредена област.
  • Бизнис франшизата е најпопуларна форма на франшиза (75 % од сите франшизи во САД). Понудувачот на франшизи нуди широк спектар услуги, а за тоа прима одреден надомест.

Франшизата е продавање на know-how, кој се пренесува преку прирачник (Operating Manual) и е деловна тајна. Знаењето може да се пренесува и усно, преку обука и со консултанции. Со франшизата се врши трансфер на технологија на работење. За да успее франшизата потребно е континуиран однос помеѓу продавачот и купувачот на франшизата. Односот продавач и купувач на франшиза е однос на симбиоза. Едниот му дава на другиот нешто што не би го имал кога би бил сам. Од оваа врска и двајцата добиваат и тие се меѓусебно зависни. Давателот на франшиза обично нуди и други видови услуга на почеток на работата.

Што добива продавачот на франшизата?

Стекнување и одржување на капитал, воспоставување на ефективна дистрибуцијска мрежа, намалување на пазарните трошоци, намалува трошоци, не ги поседува продавниците, нема свои вработени па не им обезбедува плата, осигурување администрација, обука на вработените. Продавачот на франшизата обично ќе побара почетна членарина, поради компензација на трошоците за избор на локацијата, извршениот тренинг и други услуги неопходни за успешен старт.

Ова е популарен начин да се отпочне бизнис, бидејќи нуди поголема сигурност во работењето. Кога ќе се купи франшиза, се станува дел од голема организација со сите предности што одат со тоа. Рекламирањето на поширок регион со реклами подготвени од централа е само дел од предностите.

Купувачот на франшизата се согласува да одржи одредени стандарди на операции специфицирани од продавачот. Тој плаќа одредена сума, а за возврат добива право да: Продава извесен производ или услуга, користи некое заштитено име, користи заштитни знаци, техника на операција или технолошки процес којшто го поседува на франшизата.

Предности на франшизинг системот

Франшиза претставува практицирање и користење на бизнис процеси на некој друг. Давателот на франшизата (франшизер) му дава права на купувачот на франшизата да ги дистрибуира производите на франшизерот, да ги користи техниките на продажба и трговската марка за одреден процент од продажбата на тој производ или услугата или за фиксна годишна цена. На тој начин претпримачот, купувач на франшизата добива готови производи и или услуги, добива разработени теники на продажба, адвертајзинг и трговска марка која веќе е позната на пазарот.

Постојат предностите во работењето со франшизите, бидејки по правило се работи за веќе проверени фирми кои нудат франшизи. Тоа не значи дека и новиот франшизер ќе биде достоен наследник на успешните франшизи, меѓутоа пред потпишувањето на договорот продавачите на франшизи ги проверуваат способностите на купувачот на франшизата као и пазарниот потенцијал и локацијата каде ќе функционира франшизата и доколку тие показатели се добри постојаат малку причини кои можаат да доведат до неуспехот на франшизата.

Предностите кои се добиват со франшизинг начин на работењето се:

  • Со користење на франшизинг системот се намалува ризикот од евентуален неуспех на новите претпријатиа, бидејќи веќе развиените и стабилни претпријатија им продаваат франшиза на други, новоотворени претпријатија. Практиката во САД укажува дека во првите пет години од работата пропаѓат 80 % од новоотпочнатите бизниси, а со франшизинг системот на работење дури 97 % од започнатите бизниси успеваат да опстанат (овој процент варира во зависноста од годината кога е правено истражувањето, но предноста на франшизата останува).
  • Сите клучни операции во процесот на производството и продажбата (дизајнот и стандардизираноста на производите и нивниот квалитет, заштитниот знак, рекламата итн.) претставуваат разработен систем на работа. Ова влева надеж за успешноста на работењето на новото претпријатие во франшизинг системот. Тука е и предноста во давањето на know-how во работата, вклучувајќи и финансиски средства.
  • Претприемачот има пристап до сите техники, па не му треба големо искуство во работењето, односно тој може веднаш да отпочне со работа.
  • Шпекулациите и манипулациите во работењето се минимални, бидејќи постои систем на финансиска и сметководствена контрола од страна на продавачите на франшизата, така што купувачот на франшизата е сигурен во исправноста на своето работење.
  • Предноста на франшизинг системот се состои и во можноста да се привлечат поголем број потрошувачи отколку што тоа би можел самиот претприемач како и да се борат во конкуренцијата со останатите големи претпријатија.
  • Продавачите на франшиза овозможуваат добивање различни консултантски услуги, реклама, обука на менаџери, маркетинг итн., што е многу корисно за самостојните претприемачи, особено на почеток на нивната работа. Тука се вклучени и процесите на развој и истражувачката работа, односно активностите кои самите претприемачи не би можеле да ги извршуваат поради низа лимитирачки фактори.
  • Голема предност за купувачот на франшиза е можноста за добивање финансиска помош, преку финансирање на почетните активности во работењето, при купување на опрема и сл. Тука е и помошта во продажбата, маркетингот, во планирањето и во предвидувањето на продажбата.
  • Продавачот на франшиза обично помага при изборот на адекватни локации, со што се зголемува можноста за поголем успех, што индивидуалните претприемачи честопати не можат да го обезбедат.

Кај нас овој начин на започнување на бизнис сеуште не се користи доволно од страна на претприемачите. Ова е особено заради тоа што како бизнис практика сеуште не е воспоставена и заради поголемиот почетен трошок на стартот. Но, би било пожелно да се разгледаат како опција како за започнување на бизнисот така и за развојот и растсот на веќе постоечкиот бизнис. На интернетот можете да најдете различни понудувачи на франшиза, Ваше е да ги изанализирате за нашите пазарни услови и да го остварите првиот контакт. Можеби франшизата ќе биде вистинскиот бизнис за Вас.

Недостатоци на франшизинг системот

Видовме дека постојат предности од работење во франшизинг системот. Но, како и секое друго работење и франшизи носат одредени негативности. Ни во овој начин на работење не е се идеално. Проблеми постојат, но доколку постои заеднички интерес тие проблеми лесно можат да се надминат, уште пред да се потпишат договорите. Кога ќе се потпишат договорите потешко се менуваат условите и се исправаат негативностите, но и тогаш сите опции се отворени и секој разумен продавач на франшизата нема да има никаков комплекс да промени или да ги подобри одредените неправилност на кои им укажуваат еден или повеќе купувачина франшизата. Така пред да се одлучите да започнете бизнис од тип на франшиза разгледајте ги некои од следниве недостатоци на системот.

Како поизразени недостатоци на франшизата како бизнис се:

  • Продавачот на франшизата го диктира темпото и поставува правила на однесување, кои мораат строго да се почитуваат. Претприемачите стануваат зависни. Тие се повеќе менаџери отколку претприемачи, односно го губат својот индентитет, бидејки со долгогодишни договори цврсто се врзани во системот. Тезата дека идентитетот на претприемачите се губи со франшизинг системот некои автори ја отфрлаат со образложение дека независноста на претприемачот не може да биде апсолутна и дека честопати во практика е многу тешко да се процени независноста. Секое мало претпријатие, независно од неговата форма, е дел од широката мрежа на економска поврзаност и од некого зависи. Но сепак, како независнотс во поглед на идеи и реализација на тие идеи претприемачот губи. Доколку сте претприемч кој не сака зависности и правила на игри, тогаш франшизата не е вистинскиот избор на бизнис за вас.
  • Бидејќи условите за работење ги поставува продавачот на франшизата се јавува нерамноправност при донесувањето одлуки.
  • Договорот честопати го ограничува трансферот на сопственоста, што значи дека корисникот на франшизата не може секому да ја пренесе својата сопственост над одредена франшиза.
  • Купувачот на франшизата може да биде оштетен бидејќи согласно договорот опремата и суровините мора да ги купува само од фирми одобрени од давателот на франшизата, иако на пазарот можеби има поевтина цена. Ова колку е недостаток може и да има предност. Токму затоа производите и услугите од типот на франшизите се со препознатлив квалитет. Не се овозможува на локален претприемач да ги менува глобалните својства и квалитетот на производот.
  • Проблемите во франшизинг системот се заемни и за купувачот и за продавачот, бидејќи се поврзани во еден единствен систем на работа и дејствување. Тоа значи дека со лошото работење на купувачот на франшизата ќе му се наштети на угледот на продавачот на франшизата и обратно. Па затоа и продавачите на франшизата не се лесни при продажба и склопување на договор со купувачот.
  • Се смета дека со франшизинг системот се зголемуваат трошоците на работата за 2-6 % па останува фактот дека почетните инвестиции во овој систем се помали, но дека на подолг рок постојните трошоци се поголеми отколку кога претприемачите би работеле сами.
  • Корисникот на франшизата му плаќа одреден процент на продавачот од годишниот профит, со што го намалува сопствениот профит.
  • Најновите истражувања ја побиваат тезата дека франшизите се сигурни, а неависните бизниси се несигурни од аспект на долготрајност.

Франшиза – изјава за откривање

Изјавата за откривање треба да биде темелна за да ги опфати сите прашањата кои се или кои ќе станат релевантни во понатамошен тек на работењето. Купувачот на Франшиза добива директни информации кои го засегаат и врз основа на понудените информации одлучува дали ќе отпочне бизнис врска со продавачот на Франшизата или ќе побара некоја друга опција за работење. Изјава за откривање треба да содржи следниве информации:

  1. Мора да се најде името на продавачот на франшизата под кое тој го води бизнисот, пазарниот знак и името и одредбата на основачот на компанијата.
  2. Директорите и шефовите за маркетинг, операции и обуката треба да бидат индентификувани по име и презиме, а треба да биде наведено и нивното работно искуство во претходните вработувања во текот на последните 5 години.
  3. Операторите треба да го прикажуваат временскиот период за кој тие ја продаваат франшизата. Ако основачот на компанијата продавал други франшизи, треба да бидат прикажани и имињата на тие франшизи и временскиот период кога тие се продавале.
  4. Продавачите на франшиза мора да покажат историјат за осудување, проневера, притвори, доколку ги имало.
  5. Објавената изјава мора да содржи банкротство на сите директори на франшизата, доколко ги имало.
  6. Франшизинг бизнисот, линијата на производство и можниот пазар мора да бидат потполно опишани.
  7. Мора да има листа со која се предвидува почетно плаќање кое треба да го направи купувачот на франшиза како: кирии, трошоци за инвестирање и други наплати.
  8. Треба да се достави до купувачот на франшизата листа на периодичните плаќања.
  9. Купувачот на франшиза мора да биде снабден со листа од личности со кои ќе биде потребно да соработува во текот на работењето.
  10. Изјавата мора да дава основа за пресметување какви приходи продавачот на франшизата има со луѓе кои треба да соработуваат со купувачот на франшизата.
  11. Продавачот на франшизата мора да даде листа на материјали што треба да ги изнајми или купи, како и имиња на личностите од кои ќе ги купи.
  12. Франшизинг договорите мора да бидат објавувани, вклучувајќи ги имињата на давателите на заемот, процентот на наплата, како и провизии.
  13. Продавачот на франшизата мора да го наведе секое ограничување. На пример, какви производи можат да бидат продавани, колку тие можат да бидат продадени, каде и на која продажна територија?
  14. Доколку сака друг инвеститор да се вклучи во работењето, тогаш мора да биде обезбеден опис на должностите кои се очекува тој да ги изврши. Ова укажува дека “тивките инвеститори” се непожелни.
  15. Објавената изјава мора да ги содржи термините во кои може да се откаже или обнови договорот за купување на франшизата.
  16. Објавената изјава мора да вклучи статистика за бројот на операции на франшизингот. Бројот на сите обнови кои се одбиени и бројот на откажани купувачи на франшизата мора да обезбеди список на имиња на 10 франшизинг локации најблиску до онаа која е предмет на продажбата.
  17. Мора да биде наведен датум помеѓу потпишувањето на спогодбата за купување на франшизата и датумот за отворање на таа локација.
  18. Мора да биде назначен видот и трошокот за обуката понудена од продавачот на франшизата.
  19. Ако некоја личност е вмешана во промоцијата на франшизата, изјавата мора да ја покажува неговата лична инвестиција во франшизата, како и неговите исплати и обврски.
  20. Продавачот на франшизата мора да му обезбеди на купувачот на франшизата контакт со другите купувачи на франшизата од кои може да се информира за следниве прашања: Што велат сегашните франшизери за организацијата? Од листата на франшизери во Вашата област уредете интервјуа со тие луѓе и откријте како тие ја водат компанијата. Можат ли тие да добијат совет кога им е потребно? Дали се тие претешки супервизори? Имаат ли тие некакви финансиски проблеми? Дали имаат забелешки за договорот? Дали рекламните аранжмани се задоволувачки? Каков е бизнисот? Дали профитот е во согласност со очекувањата? Дали франшизерот сосема разумно ги претстави големините на трошоците од воведувањето на операциите, на актуелните операциски трошоци и на профитот? Да се биде набљудувач додека се добие дозвола за франшизата. Ако е можно, да се помине ден на франшизата. Кога е можно, исто така, да се видат франшизери чии имиња не беа застапувани од компанијата. Вие сакате да бидете сигурни дека зборувате слободно со непристрасни луѓе. Дали сте принудени да потпишете договор? Лош знак е претеран притисок од страна на продавачот на франшизата. Продавачот на франшизата кој избегнува испитувања, треба да се отпише.

Листа за проценка на квалитетот на франшизата

Пред да се одлучи дали ќе се купи франшизата и дали да се отпочне со таков начин на работењето треба да се изврши детална проценка на квалитетот на понудената франшиза. Бидејки не се сите франшизи исти, има добри франшизи и помалку добри, па може да се каже и лоши франшизи. Дел од проценката треба да ја изврши самиот купувач на франшизата бидејки и тој поседува одредени сознанија за бизнис со кој сака да се занимава, додека останатата проценка најдобро е да ја направи адвокат кој има искуство во слични договори. Бидејки продавачите на франшизата се искусни имаат потпишано повеќе договори и често пати со „ситни букви“ ставаат одредени членови кои во понатамошен тек на работењето добиваат големо значење и може да претставува голема обврска за купувачот на франшизата. А може и финансиска штета да биде нанесена со невнимателно потпишување на вешто составени договори. Затоа е најдобро да се напише листа за проверка и да се проверува секоја реченица и секоја можна ситуација за да се обезбеди сигурност во понатамошниот тек на работењето. Една листа на проценките може да изгледа и вака:

  1. Дали Вашиот адвокат го одобри договорот за франшиза кој Вие го разгледавте откако тој го прочита став по став?
  2. Дали од Вас се бара да направите нешто што според Вашиот адвокат не е мудро или не е легално?
  3. Дали Ви се дава ексклузивно право на територијата или продавачот на франшизата може да продаде втора или трета франшиза на Вашата територија?
  4. Дали продавачот на франшизата е поврзан на некој начин со друга компанија која нуди слична стока или услуги?
  5. Ако одговорот на претходното прашање е да, која е заштитата од другата компанија?
  6. Под кои околности Вие можете да го раскинете договорот и колку ќе Ве чини ако решите од некоја причина да престанете со работата?
  7. Ако ја продадете франшизата, дали ќе Ви се компензира за Вашата добра волја или пак со продажбата ќе имате загуба?
  8. Колку години оваа фирма (продавачот) нуди франшизи?
  9. Дали има репутација на чесно работење меѓу локалните фирми кои имаат нивна франшиза?
  10. Дали продавачот на франшизата Ви покажал сигурни бројки кои покажуваат точен профит на една или повеќе фирми кои Вие самите сте ги провериле?
  11. Дали фирмата ќе Ви помогне со:
    • програма за обука на менаџерите?
    • програма за обука на персоналот?
    • програми за односи со јавноста?
    • капитал?
    • кредит?
    • идеи за производи?
  12. Дали фирмата ќе Ви помогне да најдете добра локација за новиот бизнис?
  13. Дали продавачот на франшизата има доволно финансии да го спроведе својот план за финансиска помош и растеж?
  14. Дали продавачот на франшизата е компанија самец или е корпорација со искусен менаџмент кој е добро истрениран (секогаш да има искусна личност на чело)?
  15. Што точно можат да направат тие за Вас, а Вие сами не можете?
  16. Дали продавачот на франшизата доволно добро Ве испраша за да може да се осигура дека Вие можете успешно да водите една од неговите франшизи со профит?
  17. Дали Вашата држава има закон за продажба на франшизи и дали овој договор е усогласен со тој закон?
  18. Колку капитал ќе мора да имате за да купите франшиза и да можете да работите додека приходот не Ви се изедначи со расходот и почнете да остварувате позитива? Од каде ќе го најдете?
  19. Дали сте подготвени да се откажете од дел од независноста при дејствување во замена за предностите кои Ви ги нуди продавачот на франшизата?
  20. Дали навистина верувате дека имате почетна способност обука и искуство за да работите лесно и профитабилно со продавачот на франшизата, со Вашите вработени и со Вашите муштерии?
  21. Дали сте подготвени да го потрошите големиот дел и целиот Ваш деловен живот со овој продавач на франшиза, нудејќи го неговиот производ или услуги на потрошувачите?
  22. Дали сте направиле некакво истражување за да одредите дали производот или услугата која мислите да ја продавате како франшиза има пазар на Вашата територија со цени кои Вие мислите да ги барате?
  23. Дали населението на територијата која Ви е дадена ќе се зголеми, ќе остане исто или ќе се намали во наредните 5 години?
  24. Дали производот или услугата која ја предвидувате ќе има поголема побарувачка, иста или помала во наредните 5 години?
  25. Каква е конкуренцијата на Вашата територија?
    • Фирми кои не се франшизери?
    • Фирми кои се франшизери?

 

post

Прашања кои еден претприемач си ги поставува

Прашања за бизнис идеја

Прашања за бизнис идеја

Претприемач е човек кој препознава можност и превзема одреден ризик за таа можност да ја претвори ов одличен бизнис кој ќе обезбеди вредност како за него така и за пазарот – потрошувачите.

За да станеш претприемач кој може да ги препознае бизнис можностите, потребно е да се прашате себеси и да одговорите на повеќе прашања. Користете ги следниве прашања како идеја во процесот:

  • Што најмногу ме нервира кога идам да купувам нешто? Нервоза во секојдневен контакт со различни бизниси предизвикана од недостаток на нешто очекувано од страна на еден индивидуалец може да биде добар извор на бизнис идеја.
  • Кои производи и услуги можат да го подобрат мојот живот? Барање на нешто подобро или нешто што ќе го подобри животот на еден индивидуалец претставува одлична можност за бизнис идеја.
  • Што е она што навистина ми пречи? Сигурно сте се нашле во ситуација кога односот на некој продавач ви пречи, или пак користењето на производот кој сте го набавиле не ви е по волјата.
  • Кои производи и услуги можат да ги елиминираат тие пречки? Забележувајте го се она што ви пречи и размислете за можните производи и/или услуги кои можат да ги елиминираат тие пречки.
  • Која е едната работа која најмногу од сé би сакал да ја имам? Вашите желби и особено желби за кои сеуште не можете да најдете одговор како би ви се исполниле може да претставуваат добар извор на бизнис идеја за вас.
  • Како изгледа таа работа и што таа може да направи? Онаа што сакате да го имате замислете го како би изгледало, што би правело, каков вкус би имало доколку е храна или каков мирис би имало доколку е нешто што може да се мириса, каква боја или пак форма би имало… Сетоа ова се прашања кои можат да ве доведат до квалитетен дизајн на вашиот нов производ и/или услуга.
  • Дали можноста е атрактивна за потрошувачите? Секогаш треба да се запрашате за оваа прашање. Можеби мислите дека имате најкул бизнис идеја, но сепак тоа е ваше лично мислење. Таа треба да биде атрактивна за оние за кои е наменета – вашите потрошувачи.
  • Ќе функционира ли таа можност во мојата бизнис околина? Сепак вашиот бизнис ќе функционира во специфична бизнис околина каде што ќе биде лоциран и до каде што преку различни канали на дистрибуција ќе може да обезбеди присутност. Скопје и Кратово како две бизнис околини не се исти. Затоа мора да проверите дали таа бизнис идеја ќе може да биде функционална онаму каде што ќе опстојува бизнисот.
  • Дали можм да обезбедам производи и услуги по цена која ќе биде атрактивна за потрошувачите и сеуште ќе биде доволно висока за да заработам профит? Оваа е прашање кое навистина бара микс на уметност и знаење. Цената треба да биде прифатлива и во исто време да обезбедува профит за вашиот бизнис.
  • Дали имам ресурси и вештини за да започнам со бизнис, или пак знам  некој кој знае и би можел да започне бизнис со мене? Оваа прашање мора да се разреши пред започнување, инаку подоцна ќе биде доста болно. Секој бизнис бара претприемнички вештини и секако ресурси заради нормално започнување и функционирање на бизнисот во период на почетоците.

Ова се само некои од позначајните прашања на кои ќе треба да дадете одговор и кои ќе ве водат низ процесот на формулација и имплементација на соодветна бизнис идеја. Сепак, се она што мислите дека ќе треба да се одоговори, а не е опфатено тука слободно одговорете го. Колку повеќе одговори имате, толку повеќе ќе го поедноставите процесот на самото започнување.

    post

    ВИДЕО: Бизнис идеја и нулта хипотеза

    На претприемач пред неколку денови објавив пост за бизнис идеја и нулта хипотеза во кој имавте можност да видите еден mindmap за тоа како да користите нулта хипотеза секогаш кога ќе имате бизнис идеја вредна за започнување на бизнис.

    Во овој пост ќе одам еден чекор поилустративно преку видео со пример за примена на еден ваков приод.

    Mindmap-от кој ќе ве води низ процесот можете да го погледнете уште еднаш и преку овој пост. Тој е на англиски затоа што првенствено го дизајнирав за Entrepreneurship in a Box.

    Бизнис идеја и нулта хипотеза

    Бизнис идеја и нулта хипотеза

    post

    Бизнис идеja и нулта хипотеза

    Бизнис идеите се нешто што мора да биде тестирано пред да станат бизнис можности, и пред да бидат трансформирани во вистински бизнис.

    За тебе, бизнис идејата е нешто во што лично ти веруваш ќе функционира како профитабилен бизнис. Кога ќе ги вклучите и потребите на потрошувачите во идејата таа ќе стане бизнис можност, спремна за претстоечки стартап.

    На пример, имате бизнис идеја која може да биде претставена како изјава која статистичарите ја нарекуваат хипотеза. Хипотеза наједноставно кажано претставува идеја која може да биде тестирана.

    Доколку сакаме да го користиме статистичкиот јазик во овој процес, ќе можеме да кажеме дека изјавата дека бизнис идејата ќе успее претставува нулта хипотеза, и сега сакаме да ја тестираме со друга хипотеза која е спротивна н нултата хипотеза. Спротивната хипотеза на нултата хипотеза ќе биде изјавата дека бизнис идејата нема да успее.

    Важно е да размислиме за сите можности во процесот на иницијалниот развој или тестирање на бизнис идејата. И една од тие потенцијални можности е дека бизнис идејата нема да успее.

    Погледнете во сликата подолу како еден пример на овој процес.

    Бизнис идеја - Нулта хипотеза

    Бизнис идеја - Нулта хипотеза

    Што значи ова?

    • Ја имате вашата бизнис идеја со нулта хипотеза која ќе успее на пазарот како бизнис.
    • Алтернативната хипотеза е дека бизнис идејата нема да успее на пазарот како посебен бизнис.
    • Постојат повеќе рзлични причини за оваа алтернативна хипотеза. Вашата работа е да ги пронајдете сите можни причини кои може да доведат до неуспех на вашата бизнис идеја.
    • Секоја причина која води кон неуспех може да биде избегната доколку вие како претприемач подготвите конкретни акциони чекори за надминување на тие препреки.

    Ова е процесот кој мора да се примени пред да го започнете бизнисот, доколку сте претприемач кој е во фаза на започнување на бизнис, или пак доколку започнувате со имплементација на нови бизнис идеи во вашиот тековен бизнис. Секогаш користи алтернативна хипотеза, нешто спротивно доколку сакаш да го тестираш идниот успех.

    Последно, не е и најмалку важно е дека секогаш мораш да ги гледаш работите како што навистина се.

    post

    Кога започнува бизнисот?

    започнување на бизнисот

    Кога започнува бизнисот?

    Бизнис идеја е стартната точка како на секој бизнис така и на секој претприемач. Претприемач станува тоа што е откако ќе дојде до бизнис идеја, ја трансформира во бизнис можност откако ќе утврди некаков проблем, промена или потреба на пазарот и ја стартува таа бизнис идеја како сопствен бизнис. Бизнисот е последица на бизнис идеја до која што доаѓа претприемачот.

    Процесот на реализација на една бизнис идеја при што таа ќе стане вистински бизнис (мислам вистински бизнис кој ќе биде профитабилен и успешен) претставува една временска единица, едни чекори кои ќе треба да се изодат или поминат од страна на претприемачот. Но, доколку тоа време се оддолжи, може да претставува и проблем. Проблем, бидејќи вие не сте сами на пазарот. И најуникатната бизнис идеја може да биде спроведена во реалност од страна на конкурентите. Па затоа и трката започнува уште во овие најрани фази од започнување на бизнисот.

    Пред да се започне бизнисот потребно е:

    • Бизнис идејата да се провери со самиот претприемач. Дали имате доволно вештини и знаење за спроведување на таа бизнис идеја? Дали можете да искористите некој друг со потребни вештини и знаење да заедно со вас ја спроведе таа бизнис идеја? Дали имате доволно пари за стартување на тој бизнис? Доколку немате од каде ќе ги набавите? Ова се прашања низ кои треба секоја бизнис идеја да помине пред да се трансформира во вистински бизнис.
    • Бизнис идејата да се провери со пазарот. Освен претприемачот кој ќе биде одговорен за спроведување на една бизнис идеја во реалност, тука е и пазарот кој ќе биде одговорен за прифаќање или отфрлање на истата. Замислете вашата бизнис идеја креира бизнис во кој произведете производ и/или услуга кој нема да се продава на пазарот на кој настапувате. Самоубиствено, нели? Затоа, пред да се започне бизнисот ќе треба да ја проверите бизнис идејата со пазарот, а тоа значи да спроведете истражување на пазарот, што секако бара време и го одложува процесот на започнување на бизнисот. Прочитајте повеќе во бизнис идеја не е бизнис можност.
    • Да се спроведат сите неопходни подготовки за стартување. Локација, залихи, магацини, канцелрии, регистрација, вработување, подготовка на неопходните ресурси… Сето ова се елементи кои треба да бидат спремни пред официјално започнување на бизнисот и кои секако одземаат време.
    • Да се направи план за една до три години однапред. Без соодветен план за Вашиот нов бизнис истиот однапред ќе биде осуден на пропаст. Мора да направите план кој нема да дозволи да избегнете од зацртаниот пат. Но, и планот бара време.
    • Да се произведат неопходните производи и/или услуги за стартување на бизнисот. Доколку Вашиот бизнис претставува производно претпријатие ќе мора да дизајнирате производ, да произведете бета верзија на истиот, да го тестирате и доколку се е ОК да започнете со официјално производство за продажба. Сето ова бара време.

    Е сега, кога е вистинското започнување на бизнисот? Дали кога ќе ги добиете потребните документи од Централен регистар и останати институции? Дали кога ќе отворите банкарска сметка? Дали кога ќе легнат парите од првиот кредит заедно со Вашите на Вашата бизнис сметка?

    Не, бизнисот во вистинска смисла започнува кога ќе ја имате првта продажба. Бизнисот започнува кога ќе ја имате првата нарачка. Бизнисот започнува кога ќе ги имате парите на рака од првата нарачка.

    post

    10 Извори на Bootstrap Финансирање

    10 Извори на Bootstrap финансирање

    10 Извори на Bootstrap финансирање

    Кога размислувате како да финансирате нешто во вашиот бизнис прво треба да ја разгледате опцијата на bootstrap финансирање, користејќи ги вашите сопствени пари за потребите на вашиот бизнис. Во време на рецесија како што е сега достапноста на кредитите од страна на банките се повеќе се намалува, доколку се добијат пари каматата е доста повисока. Затоа, претприемачите мора да наоѓаат нови извори на финансии.

    Што претставува bootstrap финансирање?

    Bootstrap финансирање претставува збир на методи кои се користат за намалување на износот на надворешен долг и капитално финансирање од банки и инвеститори.

    На ваков начин вие самите го финансирате почетокот или растот на вашиот бизнис преку вашата заработка или тековен имот оној кој што во моментот го имате или можете да го имате. Не користите кредити или инвеститори кои би добиле удел во Вашиот бизнис.

    Предностите на bootstrap финансирање

    Една од најголемите предности е што вашиот бизнис ќе вреди повеќе бидејќи помалку ќе должи и што нема да плаќате високи камати за кредитите кои ги користите.

    На пример логиката е ваква:

    • Имам на штедна книшка, можам да ги вложам тие пари.
    • Можам да позајмам од роднини и пријатели без камата или сопственички удел.
    • Ќе интервенирам во подобрување на системот за наплата.
    • Ќе ги оптимизирам залихите.

    Постојат повеќе методи и извори на bootstrap финансирање, но најчесто се користат следниве:

    1. Сопствени финансии
    2. Донации или неповратни средства
    3. Намалување на побарувањата
    4. Одложено плаќање
    5. Намалување на залихи
    6. Заедничко искористување

    Извори на bootstrap финансирање

    Накратко ќе се обидам да презентирам 10 методи или извори на bootstrap финанисрање:

    1. Ваши лични заштеди

    Кога започнувате нов бизнис или доколку има потреба да го финансирате растот на вашиот постоечки бизнис секогаш разгледајте ја можноста за користење на вашите лични заштеди. Ова се парите кои може да ги имате на вашата штедна книшка, под перница дома, дадено на заем на пријател… Пресметајте колку е износот на тие пари и дали тој износ ќе ги задоволи планираните потреби на вашиот бизнис. Доколку тој износ ќе стигне за финансирање на бизнисот искористете го. Доколку износот нема да ви стигне одете на следниот извор.

    2. Пријатели и семејство

    Секогаш можете да најдете некој од вашето семејство или пријател кој е спремен да ви помогне во изведување на вашите бизнис потфати. Размислете кој од вашите најблиски има финансиска можност да ви помогне и какви ви се односите со таа личност, односно дали можете да побарате на заем. Овој начин на финансирање е добар бидејќи се базира на добра волја и добри односи помеѓу претприемачот и позајмувачот и во вакви случаи нема да мора да плаќате високи камати на банките. Пресметајте го износот што вие ќе го финансирате и износот што ќе го позајмите од семејството или пријателите и доколку е доволен за финансирање на вашите бизнис потфати искористете го. Доколку износот нема да ви стигне одете на следниот извор.

    3. Кредитни картички

    Сега скоро секој има минимум по една кредитна картичка. На секоја кредитна картичка имате кредитен лимит кој можете да го користите. Банките вообичаено даваат овој износ да се плаќа на месечна основа во износ од 5 или 10 проценти од долгот во зависност од банката (а некои даваат на 6 месечни рати). Разгледајте ги состојбите на картичките што ги имате и начините на враќање и изберете која картичка ќе ја користите за финансирање на вашите бизнис потфати. На ваков начин ќе ги оптеретите вашите лични финансии, но ќе го ослободите вашиот бизнис од зголемување на долговите и секако можеби ќе ја избегнете опцијата некој друг д завземе солиден дел во Вашето сопствеништво. Соберете го износот од вашите лични заштеди плус позајмицата од семејство или пријатели плус износот што можете да го подигнете од кредитните картички и доколку е доволно искористете го за бизнис потфатот, а доколку не продолжете со следните извори.

    4. Користете можни донации

    Барајте и конкурирајте за секој можен извор на неповратни финансии. Постојат голем број институции на локално или национално ниво кои овозможуваат конкурирање за неповратни финансиски средства врз основа на бизнис план кој ќе победи. Овој начин се однесува и за постоечки и посебно за нови бизниси. На ваков начин можете да добиете финансии кои иако не се многу големи но сепак се бесплатни (не ги враќате).

    5. Наградувајте го брзото плаќање (за постоечки бизниси)

    Воведете систем на награда на вашите потрошувачи за побрзо плаќање во вид на попуст. Секој кој ќе ја плати вашата фактура веднаш ќе му овозможите поголем поуст, додека за подолг период помал попуст или за оној кој ви е вообичаен без попуст. На ваков начин ќе овозможите вашите побарувања да не бидат со поголем временски период и ќе овозможите подобар готовински тек на вашиот бизнис. Овие средства ќе можете да ги искористите за вашите планирани бизнис потфати.

    6. „Казна“ за нередовните плаќачи (за постоечки бизниси)

    Доколку имате потрошувачи кои своите обврски кон вас не ги плаќаат навремено размислете за опција да воведете затезна камата во вид на казна за неродовните плаќачи. На ваков начин ќе се подобри готовинскиот тек на вашиот бизнис и ќе имате повеќе финансии на располагање при идните бизнис потфати. Доколку и на ваков начин не можете да се справите со нередовните плаќачи раскинете ги односите со истите, така да нема да имате заробено пари во нередовните плаќачи.

    7. Одложено плаќање (за постоечки бизниси)

    Еден од начините да се подобри вашиот готовински тек е да издејствувате колку што можете повеќе одложено плаќање на стоките и услугите кои ги користи вашиот бизнис. Првин морате да видите какви услови добивате со плаќањето веднаш и доколку добивате солидни попусти искористете го, а доколку нема разлика од одложено плаќање и веднаш плаќајте одложено. На ваков начин ќе имате повеќе финансии за вашиот бизнис.

    8. Изнајмувајте опрема

    Разгледајте ги опциите за скапата опрема што е потребна за вашиот бизнис да ја изнајмите и за неа да плаќате месечен надоместок за користење. На ваков начин ќе заштедите на почетна инвестиција, нема да имате амортизациони трошоци и секогаш ќе можете да ја откажете.

    9. Плаќајте ја опремата на рати

    Разгледајте ги опциите и можностите кога купувате опрема за вашиот бизнис (компјутери, печатачи, факсови, канцелариска опрема итн) да можете да ги плаќате на рати. Многу продавачи на комјутерска опрема и канцелариска опрема овозможуваат плаќање на 3, 6 или 12 месечни рати. Предност на повеќе рати можете да добиете доколку купувате од ист снабдувач. На ваков начин ќе овозможите повеќе финансии да бидат наменети за обртните средства наместо за опремата.

    10. Намалување на залихи (за постоечки бизниси)

    Залихи претставуваат врзани пари. Секој денар вложен во залиха е денар кој нема да го имате во готовина за вашиот бизнис. И секој денар во залиха ја намалува можноста за инвестирање во растот на вашиот бизнис. Извршете соодветна проценка на нивото на потребни залихи за вашиот бизнис и пресметајте го оптималното ниво. Разгледајте ја можноста на некои производи да воопшто не држите залихи. Ова ќе можете да го остварите со соодветна анализа на вашите снабдувачи и преговарање со истите. Со минимално ниво на залихи ќе имате повеќе финансии во готовина спремни за натамошно оплодување.

    Ова се 10 можни извори на bootstrap финансирање, но не и единствени. Вашата креативност и оригиналност ќе може да открие уште многу други начини на финансирање и искористете ги, а дури потоа размислувајте за кредити од банките.

    post

    Бизнис ангели

    Овој пост е напишан од М-р Илија Чубровиќ, коавтор на книгата Менаџмент на Претприемничкиот Бизнис и еден од креаторите на идејата за овој веб сајт.

    Бизнис ангели

    Бизнис ангели

    Успешноста на било кој бизнис е директно поврзана со достапноста на финансии, без разлика дали се работи за стартап финансии или за финансии потребни за вложување во растот на бизнисот. Секој бизнис проект бара да се инвестира одредена сума на пари за да може да профункционира и да обезбеди финансирање на почетните и тековните бизнис операции. Доколку овие финансии се лесно достапни и претприемачот има добар бизнис план базиран на уникатна бизнис идеја успехот е загарантиран, не само за претприемачот, туку и за целокупното општество. Еден од начините за зголемување на достапноста на финасиите може да биде зајакнување на мрежите на бизнис ангели.

    Што претставуваат бизнис ангели?

    Бизнис ангели (можат да се сретнат уште и како ангели, ангел инвеститор или неформален инвеститор) претставуват уште еден интересен терминолошки израз кој е даден со цел да се добие еден впечатлив назив, кој е полесен за паметење, а претставува синоним за финансиери.

    Односно тоа е начин на финансирање и претставува неформален ризичен капитал. Финансиер може да биде индивидуалец или група. Тоа се луѓе кои имаат вишок на финансиски средства и кои се спремни да го инвестират тој вишок во индивидуалецот или во регионот преку најповолни услови. Најчесто парите ги заработиле (а можеби се уште заработуваат) како сегашни или бивши менаџери (директори), спортисти, естрадни звезди (пејачи, актери, режисери…), лекари, адвокати и другите високоплатени професии. Заради својот бекграунд, бизнис ангелите освен во финансиите можат да помогнат и во другите аспекти на бизнисот во зависност од нивната експертиза (како на пример, информации и know-how за тоа како да го направат бизнисот успешен). Оваа е дополнителна придобивка за претприемачите кои се врзуваат со бизнис ангели.

    Овие финансиери претежно се сентиментално врзани за личност или региони (роднини, пријатели, роден крај или некој предел кој оставил големи импресии на одреден финансиер воо одреден дел од неговиот живот).

    Видови на средства кои ги обезбедуваат бизнис ангелите

    Бизнис ангелите може да дадат средства во вид на:

    • грант (подарок),
    • без камата,
    • со минимална камата или
    • со нормална камата.

    На ваков начин давањето на гаранцијата би била значително олеснета а средства полесно достапни.

    Тие најчесто инвестират поради желбата нивниот капитал да ја задржи својата вредност или поради љубов кон одредено место или личност. Секако дека сопствениците на овој капитал немаат против да стекнат профит (да ги оплодат своите пари) но, нивните основни мотиви не се првенствено профит па заради тоа тие даваат финансиски средства по поволни услови.

    Секако дека бизнис ангелите не претставуваат наивни луѓе кои туку така ќе ги вложат своите пари, а да не проверат и не се заштитат од можната злоупотреба и нерационално трошење на парите па би било поволно да им се презентира комплетниот бизнис план за проекти за кои се планира да се реализираат (како и редовно да се известуват за степенот на реализација). Бизнис ангелите единствено ќе инвестираат во бизнисот доколку сметаат дека тој бизнис ќе успее и ќе остварува профит. При тоа треба да се води сметка дека таквите луѓе (бизнис ангели) да не се измамат поради некоја поситна придобивка или личен интерес на поединецот, бидејки еден успешно реализиран проект може да привлече реализирање и на други проекти со ваков вид на финансирање.

    Значајноста на бизнис ангели

    Значајноста на бизнис ангелите е согледана и од Европската Комисија со чија соработка во 1999 година се формира мрежата на европски бизнис ангели (EBAN – European Business Angel Network). Целта на EBAN e да обезбеди почетни стартап фондови за бизнис проектите.

    Ваквите финансирања од типот на бизнис ангели се соодветни за стартап бизниси или пак бизниси кои се наоѓаат во својата рана фаза од животниот циклус и немаат соодветни приходи за да го финансираат сопствениот развој.

    Како да се поттикне ваквиот начин на финансирање?

    Овие финансиски средства можат да бидат полезни како за поединецот така и за развојот на целиот регион каде што живее. Затоа и треба на толку моќните поединци да им се понудат добри услови за вложување (како и можно доделување бесплатна локација, доделување на јавно признание за нивната заложба, пофалници, дипломи…), за да се привлечат да ги инвестираат средствата во регионален развој, а со тоа и самите да заработат или да ги задоволат своите потреби на општо задоволство.

    Ваквиот начин на финансирање во Република Македонија сеуште го нема завземено вистинското место, бидејќи сеуште немаме основани мрежи на бизнис ангели преку кои ќе може да се добие достапноста на финансии и сеуште бизнис ангелите не можат лесно да се најдат. Во развиените земји, особено САД бизнис ангелите се многу популарни. Како мерки кои би можело да се преземат за интензивирање и поттикнување на бизнис ангелите во Република Македонија би можело да бидат:

    1. Националната и локалната власт да поттикнат и формираат мрежа на национално и локално ниво на бизнис ангели кои ќе се спремни да инвестираат во нови бизнис потфати. Без поддршка на националната и локалната власт ваквите мрежи не можат да заживеат. (Постојат примери каде локалните власти ги користат успешните локални бизнисмени да финансираат рекламни проекти на владејачката локална гарнитура. Наместо тоа за почеток нека ги поттикнат на здружување на тие финансиски средства и нека ги инвестираат во повеќе нови бизнис идеи.)
    2. Универзитетите како места каде најмногу се поттикнува претприемничкиот дух и од каде можат да излезат голем број на претприемачи да воспостават и одржуваат контакти со можните бизнис ангели и да функционираат како врска помеѓу идните претприемачи (студентите) и бизнис ангелите како инвеститори.
    3. Бизнис инкубаторите како места каде се раѓаат и инкубираат нови бизниси да воспоставуваат и одржуваат контакти со бизнис ангелите и воедно да претставуваат врска помеѓу претприемачите и бизнис ангелите. Од друга страна, потребна е силна врска помеѓу бизнис инкубаторите, бизнис ангелите и универзитетите каде можат да се родат навистина квалитетни високотехнолошки идеи. Дали може успехот на Силиконската долина во САД да се преточи и во Македонија?
    4. Стопанските комори да воспоставуваат и одржуваат контакти со бизнис ангелите и воедно да претставуваат врска помеѓу претприемачите и бизнис ангелите. Да ја интензивираат соработката со бизнис инкубаторите и универзитетите на едно многу повисоко ниво. Може да се формираат заеднички контакт центри и канцеларии во кои можните инвеститори би можеле да добијат информации за секој регион, идеја,проект…
    5. Самите бизнис ангели да градат сопствени мрежи, при што ќе бидат достапни за контакти од страна на идните претприемачи и на сите на кои им се потребни финансии за бизнис.

    На ваков начин полека но сигурно ќе се интензивира активното учество на бизнис ангелите во Република Македонија и со тоа и достапноста на финансиските средства за нови бизнис потфати. Ова пак ќе овозможи креација на нови работни места.

    post

    Зошто некој успева а некој не успева?

    Некој успева а некој не!

    Некој успева а некој не!

    Постојат различни анализи и истражувања кои покажуваат дека повеќето кои сакале да се испробаат во претприемничките води не успеваат, додека доста помал дел успеваат. Не е лесно да се биде претприемач, а особено кај нас во Македонија каде во многу елементи еден претприемач е оставен самиот на себе.

    За започнување на бизнис доволна е бизнис идеја и пасија за тој бизнис. Но, за да се одржи и да се израсне потребни се многу дополнителни елементи кои треба еден претприемач да ги поседува. Да, не звучи престрашно, сето тоа се учи низ искуство. Не значи дека ако некој нема познавање од маркетинг не треба да започне бизнис, но треба да биде свесен дека ќе треба да ги зголемува тие свои способности веќе во првиот ден откако ќе ја отвори вратата на бизнисот.

    Во овој пост ќе претставам неколку мои размислувања зошто некој успева, а некој едноставно не успева.

    1. Не е до идејата, до претприемачот е!

    Често пати како причина за неуспех се става бизнис идејата. Сега, може и да е, но не верувам дека некој ќе започне бизнис за кој нема потрошувачи за да се нападне бизнис идејата. Правило број еден за секоја бизнис идеја е да се има минимум еден купувач, а тоа да не е претприемачот и неговото блиско семејство. Така да не барајте ја причината за неуспех во Вашата бизнис идеја, причината сте Вие.

    2. Не сме сите исти!

    Сите сме различни. Сите имаме различни размислувања, навики, идеи, способности, знаење… Не можеме да очекуваме дека секој ќе биде добар пекар. Некој ќе биде добар пекар, додека некој ќе биде добар дизајнер. Па, и ако земеме двајца пекари не можеме да очекуваме дека ќе имаат ист успех. Еден ќе има подобар квалитет, подобри стартни финансии, подобар продажен тим…

    3. Започнување на бизнис не е исто со одржување и растење на бизнисот!

    Точно така! Едно е да се започне бизнис, што е навистина најлесен елемент од фазата на животни циклуси на бизниси. Но, да се одржи и да се расте еден бизнис е нешто сосема друго и бара сосема поинакви активности, знаења и способности од страна на еден претприемач. Многу луѓе сметаат дека ќе започнат бизнис и тоа е најголемиот успех. Тоа не е ништо, само едноставен почеток на едно долго патување во светот на равенствата со повеќе непознати.

    4. Не е само пасијата она што е потребна

    Започнување на бизнис без пасија за тој бизнис претставува знак дека во старт нешто се осудува на неуспех, но од друга страна само пасијата не е доволна за да се стигне до успех. Затоа не значи дека ако имате пасија ќе бидете и добар и успешен претприемач, а Вашиот бизнис ќе цвета само заради таа ваша пасија. Сепак потребно е прво да ја проширите пасијата и на останатите бизнис функции како маркетинг, финансии и продажба, а потоа и на постојано зголемување на Вашето знаење за индустријата и бизнисот воопшто.

    5. Не е до конкуренцијата, до Вашата креативност е!

    Често пати полесно е да ја нападнеме конкуренцијата како причина за нашиот неуспех. Но, дали навистина сме очекувале дека нашиот бизнис нема да има конкуренција. Како што ние се бориме, така и нашата конкуренција се бори за секој купувач. Не се тие виновни, виновни сме ние и нашата послаба креативност во привлекување на потрошувачи за нашиот бизнис. Денеска покреативните успеваат.

    post

    Препознавање на можности и создавање на идеи

    Ова е гостински пост на Александар Делев, Ba in Marketing, University of Sheffield, UK.

    Бизнис можности и идеи

    Бизнис можности и идеи

    Извадок: Овој есеј овозможува краток преглед на академската литература од областа на претприемничко препознавање на нови можности и создавање на идеи. Прво, мислењата на угледни членови од академските кругови ќе бидат дискутирани и споредувани. Во продолжение, ќе се дискутираат проблемите поврзани со дизајнирање претприемнички модели каде што како пример ќе биде земена една неодамнешна академска студија. На крај, улогата и важноста на ваквите модели ке биде објаснета како и дел од потенцијалните несогласувањата помеѓу теориите и праксата во оваа област.

    Вовед во препознавање на можности и создавање на идеи

    Во денешно време претприемништвото претставува едно од најбрзо развивачките полиња во економијата. Присутно во секоја индустрија, на корпорациско како и на ниво на мали бизниси, претприемништвото е често признавано од страна на академците како главниот економски двигател кон подобрување и експанзија. Дури и со такви признавања, може да се тврди дека сеуште нема доволно потврдени врски помеѓу општоприфатени бизнис теории и местото на претприемништвото во економијата и организациските стратегии. И покрај тоа, како што истражувачите и менаџерите се повеќе ја признаваат важноста на ова поле и поврзаните истражувања, еден аспект кој добива зголемено внимание во последните неколку години се претприемничките процеси на препознавање бизнис можности и создавање на идеи. Преку академската литература од оваа област можеме да видиме дека истражувачите прават напори да ги идентификуваат клучните фактори кои влијаат врз овие процеси и се обидуваат да дизајнираат применливи процес модели. Целта на преостанатиот дел од есејот е да обезбеди краток преглед на литературата од областа на моделирање на процесите на препознавање на бизнис можности и создавање соодветни идеи.

    Преглед на академската литература

    Едно од најважните прашања со кое се соочуваат денешните истражувачи е идентификацијата на соодветниот сет на фактори и околности за деловен успех. Како резултат на обемната литература на распологање од областа на претприемништвото, има многу спротивставени теории и концепти од различни академици кои постојано се дискутираат во бизнис круговите. Различни академици ги дискутираат и бранат своите гледишта во поглед на сите претприемнички процеси и активности.

    Де Конинг (1999) тврди дека терминот “препознавање можности”, како што се користи во академските кругови може да се однесува на откритие на јасна бизнис идеја или развивање на идеја во остварлив бизнис концепт со тек на време.

    Конкретната област на препознавање на бизнис можности е особено збогатена преку новите академски истражувања во последните неколку години. Имено, преку истражувањата и придонесите на академици како Шејн, Лампкин и Гилад се идентификувани и соодветно моделирани неколку критични фактори во овие процеси. И покрај тоа што здружените напори на истражувачите и менаџерите сеуште не резултирале со дизајнирање на универзално применлив процес модел, постојат екстензивни дискусии за веќе утврдените фактори. На пример, Оконен и Сухонен (2010) ја дискутираат важноста на социјалните мрежи на претприемачот за процесот на идентификација на нови бизнис можности, каде што силен акцент е даден на претприемничката готовност, признаен предуслов во многу бизнис учебници во последните години. Дополнително на тоа, има истражувачи кои ја истакнуваат улогата на расположливите информации во овој процес и поконкретно објаснуваат дека подобро информиран претприемач има подобри шанси да идентификува нова бизнис можност.

    Шејн (1998) и Ваутер (2010) ја потврдуваaт улогата на таканаречената информатичка асиметрија и важноста да се има претходно работно искуство во секторот како дел од процесот на препознавање на нови можности. Додатно на тоа, во нивните трудови тие дискутираат дека претприемачите ќе можат полесно да процесираат важни информации и да идентификуваат трендови ако имаат претходно искуство во секторот. Сепак, според истражувањата, факторот на претходно искуство и познавање на секторот може да се подели на три дела и тоа:

    • познавање на пазарите,
    • секторски маркетинг и
    • знаење поврзано со однесувањето на муштериите (Ардихвили и Кардозо, 2000).

    Околностите во кои откритијата се направени се од голема важност за истражувачите во нивните напори да ги креираат процес моделите. Поконкретно, акцент се става на прашањето дали претприемачите започнуваат планирано истражување или едноставно наидуваат на информации и ги “поврзуваат точките”, како што е опишано од страна на академиците преку нивните когнитивни модели.

    Има обемна литература и истражувања кои тврдат дека мнозинството претприемнички откритија биле остварени како резултат на планирани истражувања и скенирање на околината.

    Од друга страна пак, има истражувачи кои тврдат дека овој процес зема по спонтана форма во мнозинството случаи и дека претприемачите ја откриле можноста откако случајно наишле на откривачки информации. Истражувањата од ова поле одат до таа мера што тврдат дека бизнисите кои биле стартувани откако можноста била откриена спонтано побрзо ја враќале почетната инвестиција од оние кои биле почнати како резултат на истражување и скенирање (Клеин, 2008).

    Понатамошни примери можат да се најдат во еден од најактивните претприемнички сектори – информатичката технологија, каде што за 50% од компаниите се смета дека превзеле истражувачки активности и скенирање на околината пред да бидат стартувани. Во смисла на мрежи, академските истражувања потврдуваат позитивна корелација помеѓу големината на мрежата (број на пријателства и познанства) и веројатноста дека претприемачот ќе идентификува нови можности во својата средина и област на експертиза. Истражувачите тврдат дека до одредена мерка, сите мрежи овозможуваат ист квалитет и квантитет на информации. Дополнително на тоа, Арениус и Де Клерк (2005) дискутираат дека контактите во мрежите можат да бидат идентификувани и категоризирани како силни и слаби, со тоа што мнозинството претприемачи имаат повеќе слаби отколку силни контакти. Една од главните бенефиции од слабите контакти е тоа што тие овозможуваат поинтензивно работење и соработка во склопот на мрежата, со главен акцент ставен на меѓусебно информирање во области во кои прептриемачот не би можел да добие информации од своите силни контакти, како што се семејството и блиски пријатели.

    Понатамошни истражувања тврдат дека типот и големината на мрежата се дел од факторите кои одредуваат какви информации ќе му бидат достапни на претприемачот и колкава претприемничка готовност ќе демонстрира таа индивидуа (Барон и Енсли, 2006). Истражувачите прават напори да ја претстават креативноста како дел од процесот на претприемничко препознавање на нови бизнис можности уште од 40 – тите години на минатиот век, опишувајќи ја како карактерна особина која мнозинството ја нема ( Шумпетер, 1934). Сметана за многу потребна особина, креативноста може да биде блиску споредена и објаснета преку индивидуалната претприемничка способност да се “поврзат точките” во смисла на нивната толеранција кон информатичка нејасност и способноста да се препознаат нови трендови.

    И покрај тоа што претходно дискутираните фактори се едни од најчесто спомнуваните и признавани фактори од страна на истражувачите во нивните напори да создадат процес модел на претприемничко препознавање на нови бизнис можности, таквиот модел сеуште не е создаден. Главната пречка сеуште се појавува во форма на големата разноликост на околности со кои се соочуваа претприемачите, карактеристиките на индустријата како и личните карактерни особини на претприемачот. Поради ваквата комплексност на областа, заедничките напори на истражувачите и менаџерите сеуште не резултирале со универзално применлив процес модел. Во напорите да се смени тоа, Ардихвили и Кардозо (2000) анкетирале осум претприемачи со развиени сопствени бизниси и тестирале неколку фактори признаени од академијата како важни за овој процес. Заклучоците од ова истражување на можеле да потврдат позитивна врска само со факторот креативност, додека факторите како претприемничка готовност, претходно искуство, познавање на индустријата и мрежно работење биле потврдени како присутни во случаите на тие претприемачи. Пронајдоците од оваа анкета не можат да се генерализират, но укажуваат на тоа дека теоријата не се совпаѓа целосно со тоа што се случува во реалноста и дека приодите кон изнаоѓање на процес модели ќе треба да еволуираат паралелно со новите случувања во бизнис круговите.

    Користена литература:

    • Ardichvili, A. & Cardozo, R.N. (2000) A model of the entrepreneurial opportunity recognition process. Journal of Enterprising Culture, 8(2), 103-119.
    • Arenius, P. & De Clercq, D. (2005) A Network – based Approach on Opportunity Recognition. Small Business Economics, 24(6), 249-265.
    • Baron, R.A. & Ensley, M.D. (2006) Opportunity Recognition as Detection of Meaningful: Evidence from Comparisons of Novice and Experienced Entrepreneurs. Management Science, 52(9), 1331-1344.
    • De Koning, A., and Muzyka, D. (1999) Conceptualizing Opportunity Recognition as a Socio – cognitive Process. Research paper. Centre for Advanced Studies in Leadership, Stockhold, Sweden.
    • Klein, P.G. (2008) Opportunity discovery, entrepreneurial action, and economic organization. Strategic Enrepreneurship Journal, 2(14), 175-190.
    • Okkonen, L., and Suhonen, N. (2010) Business models of hear entrepreneurship in Finland. Energy Policy, 38(7), p.3443-3452.
    • Shumpeter, J. (1934) Capitalism, Socialism and Democracy. New York: Harper and Row.
    • Wouter, S. (2010) Industry event participation and Network Brokerage. Journal of Management Studies. 47(4), p.635-653.
    post

    40 совети да бреинстормирате бизнис идеи – Дел 2

    Бреинсторминг на бизнис идеи

    Овој пост е продолжеток на вчерашниот пост за 40 совети да бреинстормирате бизнис идеи. Во тој пост опфатив 20 совети за бреинстормирање на бизнис идеи за Ваш нов бизнис или едноставно за развој на веќе постоечкиот бизнис. Тука ќе продолжам со останатите 20 совети.

    21. Претвори се во едно големо уво.

    Мора да го слушаш гласот на потенцијалниот потрошувач, гласот на потенцијалниот конкурент и гласот на потенцијалниот снабдувач. Тука лежат многу добри и корисни идеи.

    22. Претвори се во едно големо око.

    Мора да гледаш се што се случува околу тебе и твојот нов или сегашен бизнис. Какви се изразите на лицето на потенцијалните клиенти?

    23. Читај книги.

    Во книгите се кријат многу квалитетни информации и идеи. Од нив можеш да увидиш трендови, мислења, ставови… Тоа е солиден извор на квалитетни бизнис идеи.

    24. Следи го вебот.

    Следи што се случува на веб. Во моментов тој може да биде единствен валиден и брзо достапен извор на информации за различни бизнис идеи.

    25. Мотивирај се.

    Побарај и најди начини кои те мотивираат во животот. Така ќе дојдеш до добри идеи кои ќе можат да се искористат да те турнат нанапред.

    26. Бреинстормирај ги можните грешки.

    Можните грешки претставуваат квалитетен извор или основа на добри идеи. Секоја грешка може лесно да се претвори во нова бизнис идеја.

    27. Заборави на минатото, гледај во иднината.

    Не прави грешка кога си во фаза на бреинсторминг да размислуваш на минатото. Барем за момент гледај само во иднината, минатото ја намалува твојата креативност.

    28. Следи трендови.

    Сепак твојот бизнис ќе треба да се вклучи во трендовите кои постојат или пак кои ќе бидат. Затоа следи ги трендовите за да дојдеш до уникатна бизнис идеја.

    29. Релаксирај се.

    Релаксирано тело и релаксиран ум ја зголемува креативноста. Затоа запри со се и обиди се да се релаксираш. Ќе забележиш како идеите едноставно ќе започнат да струјат низ твојот мозок.

    30. Инспирирај се.

    Добра инспирација е добра основа за започнување на потрага по најдобрата бизнис идеја. Затоа пронајди што е она што те инспирира и започни ја потрагата.

    31. Одмори се.

    Заморот едноставно ја сведува нашата креативност да биде на самото дно или подобро речено 0. Затоа не се обидувај да бреинстормираш бизнис идеи кога не си одморен, тие нема да дојдат.

    32. Следи реклами.

    Рекламите од било кој вид претставуваат солиден извор на потенцијални бизнис идеи. Со следење на рекламите воедно ќе ги видите и потенцијалните конкуренти како и што е она што тие го потенцираат во нивните реклами.

    33. Соработувај.

    Соработувај во текот на бреинсторминг сесијата и по завршување со сите кои што се вклучени директно или индиректно во твојот бизнис. Оваа соработка може да доведе до нови идеи или пак подобрување на постоечките.

    34. Кои се најлуди идеи.

    Обиди се дојдеш до колку што можеш повеќе луди идеи. Луди идеи кои во овој момент навистина изгледаат дека немаат потенцијал, дека се смешни, неостварливи. Но, сепак се идеи кои може утре да се употребат или пак прилагодат. Повторно, ова е фаза каде што нема никакви ограничување, туку само нафрлување на идеи.

    35. Избегнувај самотија.

    Во некои случаи самотијата може да помогне за зголемување на креативност, но претерана самотија доведува до депресивна состојба каде креативноста е на најниско можно ниво.

    36. Избегнувај негативци.

    За ова веќе пишував и дури од неколку претприемачи ми беше напоменато дека сум сосема во право. Прочитајте повеќе во Избегнување на негативци.

    37. Сподели ја твојата најубава слика во мозокот.

    Секоја слика, па и секоја идеја може да биде подобрена, надградена и дополнета. Затоа сподели ги твоите слики во твојот мозок со твојата околина. Повеќе за ова можете да прочитате во Се зависи од тоа како ги гледате работите околу вас.

    38. Гуглај.

    Најголемата база на податоци со информации и бизнис идеи која некогаш постоела на светот. Едноставно искористи ја, многу идеи се таму, но идеи кои може да се подобрат, надградат и надополнат.

    39. Не грижи се за граматика и правопис.

    Кога ги запишуваш бизнис идеите во книгата со бизнис идеи, на последно место нека бидат граматичките правила.

    40. Заборави се што си учел во образовниот систем.

    Образовниот систем ве учи на правила, процедури, одговорности и постапки. Во бреинсторминг сесии сето тоа е непотребно, затоа заборави на нив.