Честопати за започнување на бизнисот претставува пречка нашето основно мислење дека немаме доволно вроден талент за претприемач. Ова се случува и за се она друго што планираме да се занимаваме. Можеби оваа претставува и една од најголемите пречки или препреки за започнување на бизнис и секако остварување на лични или професионални цели. За влијанието на препреките како една причина за неуспех пишував и во Цели за 2010 – Како да ги остварите?.

Бизнисот и талентот

Сметам дека талентот не може да се стави само во категорија на „вродени“ карактеристики на еден индивидуалец. Талентот може да има вродени карактеристики или одредени предиспозиции но во исто време талентот е нешто што постојано се гради преку учење, пробување, искуство… Така да не можеме да кажеме дека сите кои се талентирани се талентирани бидејќи се родени со тој талент. На пример, еден фудбалер може да има талент преку некои предиспозиции во вид на пасија за фудбалот. Но, за да го постигне она што го постигнува секој успешен фудбалер во текот на неговата кариера секојдневно тренира, има различни тренери (учители, консултанти…), колку повеќе натпревари игра се е подобар и подобар (искуство).

Стравот од немање на талент и едноставно талентот како една препрека за започнување на бизнис е присутен кај повеќето од нас. Како претприемачи од нас ќе се бара да започнеме и водиме бизнис, да го развиваме бизнисот, да осмислуваме и имплементираме стратегии, да планираме, да превземаме одлучни акции, да остваруваме добивка… Сето ова еден претприемач ќе треба да го работи и размислува секојдневно.

Затоа и многу добри бизнис идеи воопшто не станале бизниси едноставно поради страв од немање на талент за да се биде претприемач.

Игра и бизнис

Многу време помина откако не играм видео игри. Но, во минатото се сеќавам дека кога и да добијам некоја пара од дома трчев во т.н. „флиперници“ во кои купував жетони за да играм некоја видео игра. Како изгледаше еден таков процес:

• Првин застанував до некој кој веќе игра и гледам што прави. На ваков начин ги учев правилата на игра.
• Кога ќе дојдев на ред започнував со играта при тоа пробував да ги применам правилата кои ги учев. Почетокот беше проследен со многу грешки и секако губење на многу жетони уште на првото ниво.
• Потоа повторно следеше гледање на поискусните во играње на играта и учење на дополнителни правила, финти, трикови и игри.
• Па повторно играње и применување на тие нови правила, финти и трикови. Секако првото ниво е веќе минато го поминував.
• Потоа следеше комбинација на следење на поискусните и секако разговори за обидите и постигнувањата на пријателите и познаниците со цел да се добијат повеќе информации за нови правила, трикови и финти во самат игра.
• Повторување на сите тие учења, обиди и тестирања се додека не се стигнував до крајот на играта (превртување) кога и го губев интересот.

Еве како е со бизнисот:

• Се следи пазарот и се учат правилата на игра на тој пазар. кои се главните играчи, што прават и како прават.
• Се започнува бизнисот со примена на она што е научено за правилата на игра.
• Се анализира состојбата со претходните бизнис активности се продолжува со учење на правилата при што наученото се имплементира.
• Се учествува на семинари, се разговара со поискусни, се продолжува со понатамошно учење и применување на сето она до кое ќе дојдеме.

Значи бизнисот не е ништо повеќе од процесот на играње на една игра. Потребна е упорност, креативност и трпение.

Во овој напис сакам да прикажам еден практичен начин на развој на бизнис модел и да го споделам своето лично искуство со Вас. Читателите на претприемач ќе имаат можност да читаат за целиот процес на развој на еден нов бизнис. Овој бизнис модел ми се вртеше во глава со месеци, вршев анализи и истражувања и на крај го ставив на хартија па изработив график со помош на мојот компјутерски софтвер за аналитика и графичка презентација. Но да тргнеме од почеток.

Секој бизнис има свој сопствен модел. Бизнис модел претставува начин на изведување на бизнис активности. На пример за малопродажба, бизнис модел може да биде набавка, изложување, маркетинг, продажба и повторно истото. Но, помеѓу овие процеси во моделот може да има повеќе различни подпроцеси. И токму во тоа е разликата помеѓу различните бизнисите. И токму во тие подпроцеси еден бизнис може да биде успешен, а друг ист таков неуспешен.

Секој бизнис модел како основа ја има бизнис идејата. Во однос на бизнис идејата во главата се појавуваат различни начини на изведување на таа бизнис идеја, се вртат комбинации, пермутации, варијации и што ти уште не. Во овој момент од ден во ден во главата првобитната идеја е се поизменета и позименета. Но, постои и замка. Ова може да трае до бесконечност и бизнисот да остане во фазата на предстартап. Секој претприемач во овој момент изгледа вака:

Многу прашалници. Многу непознати. Многу идеи. Сето ова треба мозокот на претприемачот да го совлада. Опасноста лежи во тоа да постојано се размислува и на крајот ништо да не се превземе. Овие претприемачи, или потенцијални претприемачи или вечити потенцијални претприемачи остануваат во оваа фаза од животниот циклус на бизнисот.

Решение за избегнување на оваа опасност е скицирање. Ова значи да се земе пенкало и лист хартија и да се скицира бизнис моделот за бизнис идејата која ја има потенцијалниот претприемач. Скицата не мора да биде уметничко дело. Скицата може да биде обична шкработина која само Вие ќе ја разбирате. Скицата ќе биде добра се додека Вие ја разбирате. Кога шкработината веќе не е разбирлива и за Вас тогаш веќе скицата не е добра и повторно се запливува во опасноста.

На втората слика е прикажана една таква скица на вистинит бизнис модел што ми се вртеше низ мозокот во последните неколку месеци. Еве ги шкработините од еден таков бизнис модел:

Ова е навистина неразбирливо за секој кога ќе го погледне. Но, и не мора да биде разбирливо, бидејќи во оваа фаза оваа скица не е бизнис план. Не мора никој да го чита. Оваа скица е битна само за претприемачот и никој друг. Но, запомнете се додека не е неразбирлива за самиот претприемач. Ова скицирање може да трае се додека потенцијалниот претприемач не бидне задоволен и подготвен за наредната фаза. Но, доколку сакате да не постанете вечити скицирачи на бизнис модел подобро е да зададете рок на скицирање во вид на еден месец, недела или ден.

Но, која е наредната фаза по скицата? Наредната фаза е исто така скица, но сепак поразбирлива и изработена компјутерски со различни бои кои би значеле нешто.

По скицата изработена со рака преминав на изработка на компјутерски график кој е прикажан на сликата подолу.

Ова веќе значи нешто. Има различни бои, стрелки, ознаки се она што има некакво значење. Веќе оваа скица може да биде разбирлива за секого.

Погледнете како од рачна скица се доби професионален бизнис модел кој за претприемачот има соодветно значење. Можете да забележите и дека помеѓу рачната и комјутерската скица нема многу сличности иако се е опфатено од рачната скица во компјутерската (само можеби некои ситни детали се додадени во компјутерската). Ова е поради фактот што кога ја спремав компјутерската поминав низ целиот бизнис модел повторно, ги увидов некои од слабостите при што ги отстранив од скицата. И така се доби чиста и разбирлива скица на еден бизнис модел.

Со неколку погледнувања на овој бизнис модел можам да забележам неколку слабости кои бргу можам да ги отстранам. Можам да забележам што треба да се додаде за да го подобрам моделот. Секогаш кога ќе го ревидирате додавајте верзија при снимање за да знаете кој е последниот. На пример V01, V01.1, V01.2, V02…

Кога ќе ја имате последната верзија веќе ќе можете да ги извлечете чекорите за отпочнување на Вашиот бизнис, како и за водење. На пример, во еден од овие елементи во моделот имам предстартап, стартап и после стартап елементи. Можам во вид на чекинг листа да наведам што треба да преземам и во кој период за исполнување на активности.

Ова е многу значајна фаза од животен циклус на секој бизнис. Тука се поставуваат темелите на еден нов бизнис. Од овие темели во голем дел ќе зависи и иднината на бизнисот.