Извор на знаење за малите бизниси
Во едно неформално истражување помеѓу 30 претприемачи на прашањето како ја определувате цената со која ги продавате вашите производи или услуги резултатите беа вакви:
Информациите пристигнуваат од секаде околу нас, не можеме да избегаме од нив. Тоа е факт. Но, можеме да бидеме посистематични во менаџирање на истите и користење заради реализација на бизнис цели. Сепак информациите постојат заради некоја цел и вие како претприемач морате да ги искористите во преземање на одредени акции. Темата од оваа епизода на “претприемачки пат” се однесува на тоа како да го преживеете преоптеретувањето со информации и при тоа да ги трансформирате во резултати за вашиот бизнис.
Сведоци сме на тектонски промени во користење на информациската технологија и податоци за донесување на одлуки. Не сакам да навлегувам во историски развој на оваа технологија и улогата во водењето на бизнисот, но сите сме свесни дека уште во времето на Месопотамија се користеле одредени системи (не како овие што постојат денес) за да се забележуваат разни информации заради донесување на одлуки.
Од друга страна исто така сме сведоци на постапките на големите компании кои навлегуваат во скапи проекти само за да дојдат до големи податоци и да ги поврзат и искористат за знаењето кое им е потребно. На пример, Google навлезе во проект за дигитализација на книги, кој подоцна го искористи во подобрување на нивниот сервис за преведување преку учење на разните преводи од книгите и пресметка на веројатноста за позиција на зборовите.
Кога станува збор за малите бизниси, прашањето е дали големите податоци може да им бидат корисни? Секако да, затоа што колку повеќе се зголемува количината на податоците толку подобри основи ќе имаат за донесување на одлуките.
Во тек е подготовка на стратегија за претприемачко учење. За таа цел досега се одржаа две работилници каде од страна на клучните стејкхолдери беа споделени различни идеи како предлози кои би требало и би можеле да се вклучат во стратегијата.
Изработен е анкетен прашалник преку кој може да се обезбеди вклучување на вашето мислење за онаа што веќе постои како предлог, но и сосема нови идеи кои би можеле да бидат дел од стратегијата.
Постојат многу стереотипи кога станува збор за претприемачите и пронаоѓање на оној “супермен” претприемач. Постојат многу анализи и истражувања како и обиди да се најдат некои заеднички карактеристики за успешните претприемачи.
Едно време (барем кога бев средношколец) за претприемачи ги сметав оние кои седат во кафеани, пијат, јадат и разговараат. Но тоа беше почетокот на 1990-тите, распад на системот, директори на компании кои станаа претприемачи… Но, тоа не е она што може да се земе како репер.
Во 2009 година и јас сакав да дадам допринос во оваа насока, па затоа спроведов теоретско и практично истражување во земјава за анализа на фактори кои го прават еден претприемач да биде успешен претприемач. Во таа анализа не навлегував во детали за бекграунд, туку повеќе на лични особини.
Затоа како надополнување на некои карактеристики или како основа за едно следно истражување може да се додадат и дополнителни елементи како образование, семејство, возраст, класа…
Средувајќи ги моите постари Evernote белешки за да утврдам што треба да остане а што да си оди (избрише) налетав на едно истражување од Kauffman фондација за претприемачи насловена како “Анатомија на претприемачи” во која е направен обид да се анализираат претприемачите и нивниот бекграунд. Сметам дека иако истражувањето е постаро (2009) и се однесува на 519 испитаници основачи на компании од различни индустрии, сепак вреди да се видат некои факти.
Основачи на компании се во средна возраст и со подобро образование.
Ова е само еден дел, целосната анализа можете да ја видите на “Анатомија на претприемачи“.
Во повеќе наслови и особено во еден од последните кој е дел од теорија на бизнис идеи и насловен како барај знаци наместо одговори го потенциравме значењето на знаците бидејќи само тие постојат околу нас. Многу одлуки треба да ги базираме на истите.
Кога станува збор за бизнисите без разлика дали станува збор за стартап или веќе постоечки бизнис една од најважните задачи на претприемачот е да го пресмета ризикот. Сетете се и на факоти кои еден претприемач го прават успешен претприемач каде еден од тие фактори беше дека презема вкалкулиран ризик.
Во претприемаштвото ова е неминовно поради фактот дека бизнисот функционира во една крајно неизвесна околина.
Кога ги анализираме знаците често пати ќе добиеме податоци во кои не сме сигурни 100%. Тие ќе бидат презентирани во опсег кој може да биде од X до Y, на пример. Ова веќе е многу поточно кога сме знаеме дека бизнисот функционира во неизвесност и при една ваква презентација на добиените информации ја вклучуваме и таа незивесност, отколку да бараме и да кажеме дека сме нашле нереален прецизен податок дека нешто ќе биде токму такво.
Бидејќи оваа година на претприемач работиме на развој на теорија на бизнис идеи каде ги поврзуваме и двете контрадикторни теми како што се моделирање на бизнис и бизнис план ние ќе се соочуваме со анализа на различни податоци. Па затоа и како дел од оваа теорија ќе одиме и со презентирање на различни алатки кои можат да бидат користени од претприемачите. Започнуваме со Monte Carlo симулација.
Monte Carlo симулација како што и ни кажува самото име претставува алатка за симулација која со помош на компјутер ќе генерира повеќе сценарија базирани на веројатностите на инпутите.
Поедноставно кажано, имаме една ситуација каде сакаме да знаеме дали нашата одлука ќе биде исправна или погрешна. Исправноста/погрешноста на одлуката ќе зависи од повеќе фактори кои ги имаме добиено и за кои не сме сигурни и затоа се движат во опсег на две бројки. На пример, заштеда ќе се движи од 1.000.000 до 1.500.000 денари. Повеќето вакви фактори кои влијаат на резултатот од нашата одлука може да генерираат различни сценарија. На пример, ако вториот фактор се трошоци кои може да бидат од 50.000 до 80.000 денари, може да имаме сценарио со заштеда 1.000.000 денари и трошоци од 50.000 денари и сценарио со заштеда од 1.500.000 денари и трошоци од 80.000 денари. Но, помеѓу овие сценарија имаме и уште еден куп други можни сценарија кои може да даваат различни податоци за резултатот и она што го добиваме кога станува збор за бизнисот.
Токму, тоа и го прави Monte Carlo симулација, генерира повеќе сценарија базирани на варојатност на појавување на инпутите и врз база на нивна анализа презентира колкав е ризикот дека ќе погрешиме.
Monte Carlo симулација може да се изведе со специјализирани алатки, но и со помош на широко користениот MS Excel. Јас ја изведувам со помош на Numbers од Apple-овиот iWorks. Но, освен она за што досега споменавме ќе ни требаат дополнителни информации за секои променливи. Еве што се ни треба:
Со овие елементи веќе ќе можете да ја спроведете Monte Carlo симулацијата. Потребно е за секоја променлива во MS Excel да направите наслов на променливата и во првиот ред на податоци да ја вметнете следнава формула:
=norminv(rand(), средна вредност, (максимална вредност на променлива – минимална вредност на променлива)/стандардна девијација)
Доколку од првиот ред повлечете до 1000-тиот ред (ако сакате симулација на 1000 настани) ќе се ископира формулата која ќе даде случајни вредности за променливата. Истото го повтарате со останатите променливи. Табелата ќе изгледа вака:
Врз основа на овие бројки за сите променливи ќе можете да пресметате она од што зависи ризикот. На пример, добивка/загуба. На таков начин веќе ќе можете да исконструирате дијаграм како на сликата подолу.
Што ни кажува дијаграмов? Веднаш можеме да забележиме дека поголемиот број од настани ќе генерира профит, поточно околу 85% од настани генерираат профит, а само 15% се ризични, бидејќи нема да генерираме профит. Но, она што е уште поважно забележуваме дека загуба ќе имаме само во 6-7% од настани. Значи дека е поголема веројатноста со ваква една одлука да добиеме отколку да изгубиме, па и да изгубиме поголем број на случаи вели дека ќе изгубиме само 100.000 денари.
Се надевам дека барем малку успеав да ја разјаснам методологијата која може доста да ви помогне. Сепак ова е пост и не можам да одам во целост во детали.
Toyota
Не дека возам еден од нивните брендови, ниту дека премногу емотивно сум врзан за брендот, туку едноставно во 1990-тите и почетокот на 2000-тите години премногу бев и уште сум восхитен од перфектноста на нивниот производствен систем и нормално успехот кој го остваруваа на патот кон број еден во светот.
Од друга страна духот на самата компанија е нешто што навистина сите ги остава без здив. Знаејќи дека Јапонија е земја со ограничени ресурси и повеќето компании од таа земја едноставно во многу мал дел се базираат на националните ресурси, Toyota сите овие години докажа и покажа дека може голем дел од сопствениот бизнис модел да го базира на матичната земја иако е распространета на сите континенти. Тој дух на „Јапонски начин на водење на бизнис“ е карактеристичен само за оваа компанија па затоа и се нарекува „Toyota Way“. Ова е најимпресивната бизнис филозофија на модерната ера. Комбинација на филозофиите како Kaizen (континуирано подобрување) и genchi genbutsu (увери се самиот) со вредностите и тимската работа креира моќна организациска култура.
Во 2002 години оваа компанија си постави цел за двојно зголемување на учеството на пазарот на глобалбо ниво до 2010 година, што би значело станување на глобален лидер во автомобилската индустрија.
Тој раст не помина без проблеми. Целите се остварија, но репутацијата како компанија која произведува квалитетни автомобили почна да опаѓа. Големиот притисок врз снабдувачите, да произведуваат повеќе неминовно доведе до намалување на квалитетот на испорачаните делови кои се вградуваа. Цената мораше некако да се плати и се случи првин 2009 година со отповикување на возилата заради определени грешки. Потоа кога се чинеше дека катастрофата помина се случи уште едно отповикување во 2010. Проблемите почнаа!
Непојмливо е за оваа компанија да зборува за превземени корективни акции на возилата, за реакција на проблемите, за решавање на појавените грешки. Зарем немаа одличен квалитет, постојано подобрување кое не значи реактивно подобрување, работа со нула грешки (Poka Yoke)… Како кога сите мислевме дека се безгрешни се појавија грешки?
Но, освен сопствените грешки во чекори за брзиот раст и развој на цена на квалитетот ниту природата не беше милосрдна кон оваа компанија. Се случи земјотрес и цунами при што едни од главните фабрики лоцирани токму во тие региони имаа огромно влијание врз работата на компанијата на глобално ниво. Освен овие природни ктастрофи се случи и истекување на радиоактивен материјал од нуклеарна централа и повтороно проблеми за компанијата.
Дали одлуките за тоа секаде каде што може производството да го базираат во матичната земја се причина за толкави последици од овие катастрофи? Имаат влијание, но сепак природните катастрофи може да се лучат секаде.
Но, јапонците користат еден симбол наречен jojo кој значи постепено, постојано, тивко и што побргу. Мислам дека токму тоа и го применува компанијата во моментов и затоа и верувам дека ќе излезат од оваа катастрофа или серии на катастрофи дури и посилна од она што биле.
Зошто сметам дека ова е реално? Би го сублимирал во три причини:
Анализа - Политика и бизниси
Започна со еден пост насловен како Бизнис и политика – Одат ли едно со друго? Во тој пост во неколку црти наведовме зошто политиката треба да нема директно големо влијание врз работата на бизнисите. Потоа поставивме еден анкетен прашалник за Анализа на влијание на политиката врз бизнисите во Република Македонија кој беше онлајн во периодот март и април оваа година.
Прашалникот во тој период го отворија 964 луѓе и резултатите од анализата на одговорите се прикажани на следнава презентација. Можете и да го симнете истиот кој е во pdf форма.
Како ќе ги остварите целите доколку не знаете што треба да направите за истите да постанат реалност?
Во стратегија за трансформација на бизнис цели по анализирање на дефиниција за стратегија заклучивме дека:
- Стратегија е средство за исполнување на бизнис цели. Доколку немате бизнис цели не ви треба ни стратегија.
- Стратегија претставува еден вид на план во кој се специфицирани акции кои Вие како претприемач ќе ги превземете.
- Стратегијата е составена од тактики кои пак се составени од активности со што ќе ги исполниме посакуваните цели.
Во овој пост ќе се обидеме да навлеземе во еден систематски приод во развој на вашата стратегија. На сликата е даден еден поедноставен процес за креирање на стратегија како и некои од можни алатки кои се користат во секоја од фазите.
Процес на изработка на бизнис стратегија
Секое стратешко планирање започнува од целите кои треба да се остварат. Нели, поребно е да знаете каде треба да стигнете за да започнете да го дефинирате патот, средствата за транспорт, времето, попатни станици…
Следниот чекор во развој на вашата стратегија треба да биде анализа на:
Постојат различни алатки, методи или техники кои можете да ги користите во спроведување на една ваква анализа, но оние најприменливи се:
Третиот чекор е колку што може повеќе да се идентификуваат стратешките опции кои му стојат на располагање на бизнисот. Затоа во овој дел се користат техники на бреинстормирање, преиспитување на сите можности и закани како можностите би се опфатиле и искористиле во стратегијата додека заканите би се елиминирале или во краен случај би се намалило нивното влијание.
Како една дополнителна алатка во овој чекор можете да ја користите и алатката насловена како 5 Зошто каде 5 пати се поставува прашањето зошто по секој одговор. Друга алатка во оваа идентификација на стратешки опции која ви стои на располагање е Root Cause – односно анализа на причините за се што ќе се наведе како проблем при што ќе се добијат идеи за подобрувања.
Додека целта на претходниот чекор беше да се идентификуваат сите стратешки опции за бизнисот, целта на овој чекор е сите претходно идентификувани стратешки опции да се анализираат и оценат и согласно таа анализа и оценка да се изберат оние кои ќе бидат дел од стратегијата.
За оваа цел можете да користите методи за анализа на ризик на секоја од идентификуваните стратешки опции. Во некои случаи може да ви биде потребен и графиконот на рентабилноста за да се преиспита односно да се визуелизира секоја стратешка опција преку еден монетарен износ и импликации врз бизнисот.
Се надеваме дека еден ваков поедноставен процес полесно ќе ве воведо во процесот на стратешко планирање кој ви е потребен иако сте мал бизнис.
Согласно едно истражување спроведено од EIU (Economist Intelligence Unit) спонзорирано од Celerant Consulting спроведено во ноември 2010 година преку анкетирање на 288 менаџери од Северна Америка, Западна Европа и Латинска Америка, фокусот на менаџментот на промените се менува.
Иако компаниите и натаму како и секогаш остануваат свесни за трошоците, се поголемо внимание посветуваат на зголемување на учеството на пазарот и подготовка за иднината.
Ова значи дека ако досега најголемото внимание било на кратење на трошоците, сега промените во голем дел се насочени и на функциите продажба и маркетинг кои овозможуваат зголемување на учеството на пазарот.
