Секој бизнис претставува некој вид на систем. Бизнисите се составено од повеќе елементи кои мораат да се управуваат за да се исполнат целите на претприемачот опфатени со бизнис планот. Затоа е потребно да се знае каков систем е бизнисот, од кои елементи е составен тој систем и како да се управува (менаџира) за да се постигнат поставените цели. И вие како претприемач претставувате природен систем и сте составени од повеќе елементи кои имаат различни фнкции. Бизнисите спаѓаат во категорија на повеќе системи дефинирани во теоријата на системите. Оваа теорија го проучува однесувањето на тие системи и и нивното функционирање во различни услови.

Што претставува систем?

Систем претставува нешто што е составено од повеќе елементи (потсистеми) и кои претставуват една функционална целина. На пример, постојат природни системи и вештачки системи, отворени и затворени системи, едноставни и сложени системи итн… Бизнисите претставуваат организациски системи. Овие системи се комплексни системи поради тоа што во исто време тие претставуваат:

• Вештачки систем бидејќи го создава претприемачот (човек).
• Сложен систем бидејќи во својот состав има овеќе компоненти.
• Динамички систем бидејќи за функсионирањето на овој систем е потребно управување што доведува до менување на истиот со текот на времето.
• Стохастичен систем бидејќи не е прецизно позната наредната состојба која настанува како резултат на одредена акција на претприемачот или менаџментот.
• Отворен систем бидејќи врши размена на материја, енергија и информации со околината и
• Нелинеарен систем бидејќи врската помеѓу влезот и излезот во и од бизнисот (системот) претставува нелинеарна равенка.

Гледаме дека бизнисот не спаѓа во категорија на само еден систем и токму затоа тој е сложен. Токму затоа имаме и успешни и неуспешни бизниси. Токму затоа смртноста на новите бизниси е многу голема.

Секој бизнис па и Вашиот има своја околина. Вашиот бизнис претставува отворен систем поради тоа што има зависност и постојана интерактивност со околината во која тој опстојува. За да преживее секој бизнис мора да има одредени влезови (еден вид на енергија од околината) кои може да бидат во вид на пари, суровина, информации итн. Оваа енергија се трансформира во производи и/или услуги кои бизнисот ги нуди на околината (излез кој се враќа на околината) од каде што пак повторно се трансформира во влез во организацијата (приход од продажба). Овој кружен процес ги поврзува влезот и излезот на организацијата како што е прикажано на сликата.

Влез и излез од бизнисот

Ова е многу важен процес кој повлекува уште многу други процеси и активности кои се изведуваат во бизнисот. Ова е основната шема на интерактвност на Вашиот бизнис со околината. Токму оваа интерактивност бара постојани промени затоа што околината постојано се менува.

Без разлика дали се работи за производствен, услужен, малопродажен или пак големопродажен бизнис оваа е основен закон на работење.

На пример, во производствен бизнис влегуваат суровини кои преку производствениот процес се трансформираат во готови производи (излез) кои се продаваат и се зимаат пари кои повторно претставуваат влез вои бизнисот.

За услужен бизнис како влез може да биде некое знаење кое се трансформира во вид на услуга за која се земаат пари кои влегуваат во бизнисот.

За малопродажба влез се готови производи набавени од големопродажба кои се изложуваат во малопродажен објект и се продаваат на купувачите кои плаќаат пари кои влегуваат во бизнисот за повтроно да се набави продаденото.

За големопродажба е исто како малопродажба со таа разлика што купувачите се малопродажни бизниси.

Од друга страна бизнисите се составени од повеќе елементи кои може да бидат физички (технолошка опрема, згради, компјутери итн), структурни елементи (сектори, оддели, групи итн.), луѓе, функции (производство, одржување, монтажа, продажба, маркетинг итн.) кои сите заедно претставуваат една целина, бизнис систем (организациски систем). Barbara Senior и Jocelyne Fleming во нивната книга Organizational Change, 3rd Edition организацијата ја претставуваат како состав на два потсистеми како на сликата:

Формален и неформален потсистем на бизнисот

Во формален потсистем влегуваат менаџмент, стратегија, цели, структура, работни задачи и технологија, додека во неформален неформален потсистем спаѓаат култура, политика и лидерство.

Значи влезовите влегуваат во бизнисот минуваат низ два постистема и се трансформират во излезот. Содржината на овие потсистеми зависи од фазата во која се наоѓа бизнисот во животниот циклус. Доколку бизнисот е солопретприемач (и вработен и газда и менаџер) во формалниот систем нема да има структура или менаџмент, додека во неформалниот потсистем лидерство. Но едно е важно, овие два потсистеми се меѓусобно поврзани на одреден начин во одредени сегменти на процесот на трансформација на влезот во излезот.

За да се свати функционирањето на бизнисот, а со тоа и да се овомзожи зголемување на ефективноста и ефикасноста на бизнисот мора да се примени системско размислување, односно бизнисот да се гледа низ перспектива на целиот систем.