post

Бизнис план – изработка на насловот финансии

Да продолжиме со процесот на бизнис планирање, односно со процесот на изработка на вашиот бизнис план. Сега се на ред финансиите како дел од вашиот бизнис план.

бизнис план

Досега во овој процес на изработка на бизнис план ја направивме насловната страна, го изработивме резимето и содржината, ја опишавме компанијата, ги дефиниравме производите и услугите кои ќе ги нудиме на пазарот, спроведовме анализа на пазарот и индустријата, спроведовме SWOT анализа, изработивме онлајн стратегија за бизнисот, маркетинг стратегија и продажна стратегија. Ја дефинирвме нашата организациска поставеност, менаџментот и вработените. Сега е на ред да се занимаваме малку повеќе со пари.

Зошто финансиите како наслов во еден бизнис план ги оставив на последно место? Не заради нивната неважност, туку заради тоа што во овој дел ќе користиме скоро се што испланиравме, анализиравме и заклучивме во претходните елементи. Финансиите како дел од еден бизнис план претставува посебен вид на финансиски план за бизнисот за периодот за кој се однесува самиот бизнис план. Финансискиот план како еден од последните содржини на еден бизнис план ќе ни прикаже дали нашата бизнис идеја финансиски е издржана или не е издржана. Ние досега испланиравме многу работи, во вид на тоа како ќе произведуваме, како ќе продаваме, колку пари ќе издвојуваме за плати. Но, сега треба да се провери дали тие планови се издржани или не.

Продолжи…

Објавено на 20/05/2010 | Filed Under: Бизнис план, Финансии 1 Comment
post

10 Извори на финансии за започнување на бизнис

Финансиите се основа за добро функционирање на секој бизнис. Без финансии нема да може да функционира бизнисот, односно да обезбеди нормално работење и да планира раст. Добрите претприемачи по правило се полни со идеи и акции кои следуваат по тие идеи, но секогаш имаат недостаток на доволно финансии.

Извори на финансии за започнување на бизнис

Парите за еден претприемач секогаш се малку, а идеите премногу!

При започнување на бизнисот една од најважните работи во процесот на планирање на тој стартап е добро да се проектираат финансиските показатели како би се обезбедило опстојување во тешката стартап фаза на бизнисот.

Во моментов работам на изработка на еден бизнис план за сосема нов бизнис. Планот се однесува на наредните 3 години. Ги извршив сите анализи и ги проектирав предвидувањата за движење на продажба во следните три години. Но, она што сакам тука да го истакнам е дека проекциите се базираа на минимални инвестиции за започнување, односно минимален износ на пари потребни пред започнување на бизнисот. Така да со тие проекции готовинскиот тек одеше во негатива следните една и пол година. Што не смее да биде случај, затоа што нема да може да се финансира работењето на бизнисот. Имав неколку опции:

  • Да ги намалам фиксните трошоци (што постоеше можност затоа што користев повисоки трошоци)
  • Да ја зголемам продажбата (што сметав дека ќе биде нереално)
  • Да го зголемам износот на стартап финансии.

Со зголемување на стартап финансиите со уште 300.000,00 денари готовинскиот тек стана позитивен. Значи моја работа ќе биде да дојдам до уште 300.000,00 денари. Доколку не успеам да дојдам до тие пари ќе поминам и на намалување на трошоците како таа сума би била помала.

Е токму затоа е потребно пред започнување да се спроведе првин процесот на планирање што во коментрот на написот Бизнис модел наместо Бизнис план од страна на Гого Рафајловски.

Пред некое време прочитав една американска анализа за Македонија во која се вели дека финансирањето на новите бизниси во главно се изведува преку лично финансирање и кредити од банки, додека многу помалку со алтернативните долгорочни финансирања преку издавање на хартии од вредност и долгорочни обврзници.

Ќе се обидам тука да ги претставам најкористените извори за финансирање на малите бизниси.

  1. Лични финансии. Финансии кои ќе ги обезбеди самиот претприемач.
  2. Финансии како позајмици од семејството и пријателите. Ова е втора опција на бесплатни финансии, бесплтни бидејќи нема камата на тие позајмици.
  3. Владини организации за развој на малите бизниси. Ова се институции кои се формираат од страна на државата и кои имаат за цел да го поттикнат развојот на претприемништвото.
  4. Банкарски кредити. Ова се краткорочни кредити кои служат само за да го подобрат финансирањето на бизнисот. Стартап бизнисите многу потешко доаѓаат до овие средства како правни лица. Но, затоа претприемачот може да ја искористи можноста за добивање н средства како физичко лице.
  5. Кредитни картички на претприемачот и членовите на семејството. Ова претставува една поскапа алтернатива на кредитите, но сепак достапни се средства во износ на лимитот на картичките.
  6. Ризичен капитал (Venture Capital). Сметам дека овој начин на финансирање сеуште не е развиен кај нас. Повеќе детали можете да прочитате во написот за ризичен капитал.
  7. Здружување на средства со партнери. Доколку имате идеја која сметате дека може да биде успешен бизнис понудете ја заеднички да го започнете бизнисот со некој од Вашите роднини и пријатели. На таков начин ќе обезбедите средства за започнување на бизнисот.
  8. Бизнис ангели. И овој начин на започнување сеуште е далеку од она што треба да биде. Повеќе можете да прочитате во написот за бизнис ангели.
  9. Штедилници. Овој начин на финансирање доаѓа од штедилници и е сличен со банкарски кредит, можеби средствата се малку поскапи но подостапни во секој случај.
  10. Лизинг. Се попопуларен начин за финансирање на малите бизниси кај нас. Ова всушност претставува изнајмување на опрема за работа која на подолг рок се плаќа наемнина и одредена каматна стапка на компанијата која го нуди лизингот.
Објавено на 19/04/2010 | Filed Under: Започнување на бизнис, Финансии 2 Comments
post

Трговско Кредитно Осигурување

Македонска Банка за Поддршка на Развој

Македонска Банка за Поддршка на Развојот

Во секоја трговска трансакција каде условите на плаќање предвидуваат одложена наплата, за доверителот/продавачот секогаш постои ризик од потенцијална финансиска штета поради неплаќање. Таква финансиска штета може да настане поради комерцијални или некомерцијални ризици доколку купувачот на стоките и услугите не го плати навремено долгот. Авансните плаќања или пак документираните акредитиви не се најпопуларните инструменти во меѓународната трговија  од аспект на купувачите и многу често претставуваат пречка за развој на меѓународната трговија. Денес во една остра конкуренција на глобалниот пазар покрај квалитетот и цената се повеќе се става акцент на условите на плаќање како значаен фактор при реализација на меѓународните трансакции. Се повеќе меѓународната трговија се одвива на принципот на отворена сметка и нашите извозни компании следејќи ги современите трендови во глобалната економија со цел да опстанат на меѓународниот пазар продаваат на отворена сметка (без обезбедување) и се изложуваат на кредитен ризик. Прашање е колку македонските извозници располагаат со ресурси за покривање на загубите од евентуалното ненаплаќање на сопствениот извоз.

За да им се помогне на извозниците вклучени во вакви зделки, МБПР во рамките на своето работење го воведе трговско – кредитното осигурување. Тоа е инструмент за обезбедување на наплатата на побарувањата стекнати по основ на продажба на стока или извршена услуга на странскиот и домашниот пазар. Во сферата на финансиските услуги овој тип осигурувањето се смета за алтернатива на акредитивот со предност од аспект  на инволвирање на  колатерал кон инструментот. Имено, акредитивот е банкарски инструмент за чие издавање барателот мора да врзе дополнителни средства кај банката додека трговско – кредитното осигурување се заснова на оценката на финансиската способност на должникот и утврдување на кредитен лимит согласно кредитната способност на купувачот. На овој начин, продавачот има поголема слобода во поглед на склучувањето на трговските зделки притоа пренесувајќи го ризикот од наплатата на врз осигурителот.

Осигурувањето на извозните и домашни побарувања МБПР го воведе во 2001 година. Предмет на осигурување претставуваат краткорочни комерцијални и некомерцијални ризици.  Корисник на трговско – кредитното осигурување може да биде секој домашен стопански субјект, кој врши извоз на стоки и услуги на отворена сметка со рок на плаќање до 180 дена.

Осигурувањето како сервис примарно овозможува управување со кредитниот ризик на осигуреникот и обезбедува висок процент на заштита (до 90%) од непредвидени настани кои би го влошиле неговото нормално работење. Концептот на реализација на осигурувањето е превземен од тековните реосигурители на МБПР кои според STANDARD & POOR’S се рангирани во A/STABLE и A/STRONG. Се работи за Atradius Re со седиште во Даблин, Р. Ирска, кој е дел од интернационалната групација Atradius етаблирана како една од водечките компании во светот во овој бизнис. Потоа Nationale Borg од Амстердам, Холандија и SID-PKZ, развојната словенска банка. Соработката со овие компании и  овозможи на Банката да го имплементира производот според светски стандарди на начин и под услови прифатливи на меѓународниот пазар, но истовремено да ги користи и сервисните поволности кои овие институции ги развиле во своето работење. Така на пример испитувањето на бонитетите на странските партнери се врши врз основа на информации добиени директно од локалните институции. Исто така, во случај на осигурен настан – стечај или продолжено неплаќање, преку мрежата на агенции на реосигурителите Банката може директно преку локалната институција или агент да пристапи до должникот и да интервенира во насока на брзо решавање на проблемот. На овој начин Банката индиректно постигнала пристап до висококвалитетна услуга понудена под конкурентни пазарни услови.

Од друга страна, соработката со институции од ист карактер ја промовира Банката како извор кој може да обезбеди солидна финансиско-економска информација за македонските трговски друштва. Со изработката на кредитни извештаи за домашните увозници се овозможува осигурување на нивниот долг кон странските партнери. Со тоа  домашните увозници би можеле потоа од странските добавувачи да купуваат стока на одложено, доколку располагаат со добар бонитет ,а притоа да немора да отворат банкарски гаранции или авансно да плаќаат за купената стока.

Промоција на македонското стопанство Банката врши и преку нејзиното членство во Прашкиот Клуб составен дел на Berne Union, светска асоцијација на осигурителни и реосигурителни компании во сферата на кредитното осигурување. Со своето членство во клубот, МБПР се здоби со единствена можност да воспостави професионална соработка со другите членови на Клубот и да учествува на состаноци и семинари со висок професионален квалитет на организација и дискусии. Преку создавање на форум за професионална соработка и размена помеѓу членките на клубот, МБПР е директно инволвирана во следењето и развојот на финансиските и осигурителните збиднувања во секторот во регионот и пошироко, и може директно да влијае врз подобрувањето на трговската размена на земјата со понуда на финансиски инструменти кои најадекватно одговараат на потребите на македонските извозници.

Во рамките на работењето и реализацијата на осигурувањето се јавува потребата од анализа на ризикот на земјите каде македонските фирми вршат извоз. За таа цел, Банката врши и анализа на ризикот на земјите претставена како класификација според степенот на ризик. Ваква класификација се изработува по барање на НБРМ заради нејзини специфични потреби а истата е достапна до Премиерот на Владата на РМ и министрите на Министерството за финансии и економија.

Исто така, во тек се активности за промовирање на договорот за осигурување, односно полисата како колатерал при користење на банкарски услуги. Ова е од особено значење за приватниот сектор, како главен двигател на економскиот раст бидејќи овозможува полесен пристап до финансиски средства и со поповолни услови.

*****************************************************************

Овој напис е напишан од Дарко Стефановски – Шеф на Сектор за кредитно осигурување – Македонска Банка за Поддршка на Развојот. Телефон: 02 3115 844 Локал 104, 113 и 217.

*****************************************************************

Објавено на 11/03/2010 | Filed Under: Финансии Leave a Comment
post

Кредитни фази

Во денешни услови на стопанисување кредит претставува еден од поважните инструменти за подобрување на работењето. На денешниот пазар во Македонија функционира 18 банки и 10 штедилници кои нудат разни видови на кредити. (податок на Народна банка на Македонија)

Кога ќе влеземе во банка да се информираме за кредит добиваме многу информации за истиот, а и сами не знаеме што точно тие информации значат. Така често се спомнуваат термини како што се: грејс период, отплата, рата, ануитет, интеркаларна камата, динамика на плаќање…. итн.

Во наредниот текст ќе се обидеме да ги објасниме основните поими врзани за кредитот како извор на финансирање. Пред се, кога земаме кредит имаме две страни. Од една страна се наоѓа Банка/Штедилница која го дава кредитот. Тие ги викаме КРЕДИТОРИ. Од  друга страна имаме претпријатие или бизнис кој зема кредит или ЗАЕМОПРИМАЧ.

Обично КРЕДИТОТ поминува низ неколку фази:

  • Мораториум
  • Грејс период
  • Период на отплата

МОРАТОРИУМ претставува временски период во кој не е активирана обврската на плаќањето. Поточно тоа е период во кои каматата се пресметува и се придодава на основниот долг. Мораториум обично се одобрува на долгорочни кредити, за финансирање на набавување на опрема, градежни работи итн.

Пример:

  • Кредит: 100.000,00 ден.
  • Камата: 10%
  • Мораториум: 12 месеци
  • Основниот долг во овој случај е 100.000,00 ден. (износот на кредитот)
  • Каматата за 12 месеци изнесува: 100.000,00 х 10% = 10.000,00
  • Кога ќе истече мораториумот основниот долг ќе изнесува: 100.000,00 + 10.000,00=110.000,00 ден.

Грејс период е временски период во кој не се плаќа главницата на кредитот туку се плаќа само износот на каматата. ГРЕЈС ПЕРИОД во пракса се меша со МОРАТОРИУМ. Така на пример имаме кредитни линии кои даваат грејс период а всушност даваат МОРАТОРИУМ. И грејс период како и мораториум се одобрува исклучиво на долгорочни кредитни линии.

Период на отплата претставува временски период во кој се активира обврска на плаќањето на главницата, и постои кај секој вид на кредит, без разлика дали се работи за краткорочен или долгорочен кредит.

Сега кога сме запознаени со основните кредитни фази да видиме уште некои работи кои се поврзани со кредит.

Кога ќе земеме кредит од деловна банка или штедилница, ни се јавува обврска истиот да го вратиме. Таа обврска се јавува во вид на ануитет што пак претставува збир на каматата и главницата.

Еве како тоа изгледа графички:

Кредитни фази

Ануитетот можеме да го враќаме месечно, квартално – на секоi 3 месецi и полугодишно. Обично ќе добиете кредит со месечен или квартален ануитет.
Да напомнeме дека банката за секој вид на кредит бара обезбедување во случај да не можеме да го вратиме. Обично како инструмент на обезбедување се бара:

  • Хипотека (неподвижен имот во вид на станови, куќи, локали…) во однос 2:1 што значи двојно поголема вредност на хипотеката од вредноста на кредитот. Хипотеката не мора секогаш да биде во ваша сопственост. Ако имате пријатели или роднини кои Ви веруваат и имаат потполна доверба во Вас и тие можат да ја обезбедат хипотеката.
  • Жирант (обично друго правно лице – претпријатие, или за помали износи физички лица).
  • Меница или
  • Самата опрема или објект што ќе го градите со помош на кредитот.

И за крај порака за сите што ќе земаат кредит. ПРОЧИТАЈТЕ ГО ДОГОВОРОТ И ПО 2 ПАТИ ПРЕД ДА ГО ПОТПИШИТЕ!

*****************************************************************

Овој напис е напишан од Предраг Стојковски, директор на компанијата Intro Group ДООЕЛ Битола која се занимава со финансиски консалтинг. http://www.introgroup.co.cc

*****************************************************************

Објавено на 29/12/2009 | Filed Under: Финансии Leave a Comment
post

КАКО ДА ГО ЗГОЛЕМИТЕ ПРОФИТОТ!

Во време на криза се мисли како да се задржи опстанокот на бизнисот. Тешко дека некој размислува за профит! Најважно е да не се работи со загуба. Но сепак претприемач Ви препорачува да се обидете да бидете профитабилни и оваа година. Да тргнеме од онаа што влијае на Вашиот профит:

  • Стапка на профит
  • Купувачи
  • Количина која се продава

Со зголемување на стапката на профитот ќе ја зголемите и цената, па така ако некој производ сте го продавале за 100 денари и ја зголемите цената за 10 денари ќе го зголемите и профитот за 10 денари.

Ако имате повеќе купувачи ќе биде зголемен и профитот. На пример, имате 10 купувачи кои во просек трошат по 1000 денари ќе имате приход од 10.000 денари. Доколку профитот е 10% ќе имате профит од 1000 денари. Доколку пак имате 20 купувачи кои во просек трошат исто ќе имате приход од 20.000 денари и профит од 2.000 денари.

Доколку ја зголемите количината на производи која ја продавате ќе успеете да го зголемите профитот. На пример имате 10 купувачи кои купуваат по 10 парчиња и во просек излегува дека трошат 1000 денари ќе имате приход од 10.000 денари и профит од 1.000 денари. Доколку тие исти купувачи купат по 15 парчиња ќе имате просечна продажба од еден купувач од 1.500 денари и приход од 15.000 денари што ќе ви донесе профит од 1.500 денари.

Доколку купувачите и количината која се продава ги претвориме во:

  • Број на потенцијални потрошувачи
  • Стапка на трансформација на потенцијални потрошувачи во купувачи
  • Број на продажби и
  • Просечна продажба по купувач

ќе имаме 5 елементи кои влијаат на профитабилноста и тоа горенаведените 4 и маржата.

Секоја профитабилност започнува со број на потенцијални потрошувачи. Ова е бројот на сите контактирани или пак сите оние кои влегуват во Вашата продажна инка. Од овие потенцијални потрошувачи одреден процент стануваат вистински купувачи. Тој процент е стапка на трансформација на потенцијални потрошувачи во купувачи. Колку е поголем бројот на вистински купувачи толку ќе биде и поголема Вашата профитабилност. Бројот на вистински купувачи зависи од бројот на потенцијални потрошувачи кои влегуваат во Вашата продажна инка и стапката на трансформација. На пример, имате 1000 потенцијални потрошувачи и стапка на трансформација 10%, бројот на вистински купувачи ќе биде 100. Повеќе за ова можете да прочитате во подобрување на продажната инка.

Понатаму на профитабилноста ќе влијае бројот на продажбите во одреден временски период. Доколку имате поголем број на продажби од исти купувачи и профитабилноста ќе биде поголема. Бројот на продажби зависи од Ваши задоволни купувачи. Доколку се задоволни ќе се вратат повторно да купуваат.

Четвртиот елемент кој влијае на профитабилноста е просечна продажба во денари од еден купувач.

Така да сега имаме една формула за профитабилноста:

Потенцијални потрошувачи Х Стапка на трансформација Х Број на продажби Х Просечна продажба по купувач Х Стапка на профит =  Профит во денари

Да земеме еден пример:

  • Во текот на годината во вашата продажна инка успевате да внесете 5000 потенцијални потрошувачи
  • Стапката на трансформација на потенцијални потрошувачи во купувачи ви е 10%
  • Од еден потрошувач во просек правите 6 продажби во текот на годината
  • Просечна продажба во денари од еден потрошувач за едно купување е 500 денари
  • Стапка на профит ви е 10%.

Вашиот годишен профит ќе биде:

5000 х 0,1 х 6 х 500 х 0,1 = 150.000,00 денари

Значи годишен профит ќе ви биде 150.000 денари. Но, сакате да го зголемите профитот и вршите подобрување на сите 5 елементи за 10% па така имате:

  • Во текот на годината во вашата продажна инка успевате да внесете 5500 потенцијални потрошувачи
  • Стапката на трансформација на потенцијални потрошувачи во купувачи ви е 11%
  • Од еден потрошувач во просек правите 6,6 продажби во текот на годината
  • Просечна продажба во денари од еден потрошувач за едно купување е 550 денари
  • Стапка на профит ви е 11%.

    • Вашиот годишен профит ќе биде:

    5500 х 0,11 х 6,6 х 550 х 0,11 = 241.576,50 денари

    Со 10% зголемување на сите елементи Вие го зголемивте годишниот профит за 91576,50 денари (241.576,50 – 150.000,00). Ова претставува зголемување од над 60% од претходниот профит на годишно ниво. И ова се нарекува ефект на пеперутка.

    Објавено на 19/08/2009 | Filed Under: Финансии Leave a Comment
    post

    ПОСТАВУВАЊЕ НА ЦЕНА – ЧЕК ЛИСТА

    Накратко една чекинг листа кој можете да ја користите при поставување на цена за производите и/или услугите кои ќе ги продавате. Обидете се да ја искористите како поефективно и поефикасно би ги определиле цените со кои ќе ги продавате Вашите производи и/или услуги:

    1. Размислете за вашите цели кои сакате да ги постигнете со цената. На пример, одредено ниво на профит, одреден износ на продажба, одредено учество на пазарот…
    2. Колкава е маржата? Изразете ја во процент 20%, 25%, 50% итн.
    3. Дали маржата е на цена на чинење или на малопродажната цена? Колкав е трошокот на вашиот труд и на вложени материјали по час доколку продавате услуга? Доколку сте производител размислете за вашите директни трошоци, вашите фиксни трошоци и колку парчиња сакате да произведете.
    4. Размислете за просечната маржа во индустријата. На пример производите вообичаено се продаваат со маржа од 20% и споредете го со она посакуваното во чекор 2.
    5. Запишете ги Вашите ценовни политики кои планирате да ги користите. На пример, исти цени со конкуренција, ќе нудите продажни купони, сезонски попусти итн.
    6. Која стратегија во однос на цените ќе користите? (Цена на воведување, цени со непарни броеви, психолошки цени итн)
    7. Определете ги транспортните трошоци? Определете какви услови на испорака ќе нудите согласно ИНКОТЕРМС – меѓународни термини кои ги определуваат условите на испорака во вид на тоа кој ги плаќа транспортните трошоци и од каде до каде, како и тоа кој го плаќа осигурувањето.

    Ова се основните работи кои треба да ги земете во предвид кога поставувате цена за Вашиот производ и/или услуга.

    Објавено на 13/08/2009 | Filed Under: Финансии 4 Comments
    post

    ГРАФИКОН НА РЕНТАБИЛНОСТ

    За да се остварат максимално поволни резултати на стопанисување, неопходно е континуирано следење на сите релевантни фактори кои влијаат на стопанисувањетo. За таа цел можат да се конструираат месечни графикони на рентабилност. Се разбира дека смислата на конструирањето на ваков графикон, е пред се благовремено преземање на мерки со цел да сите релевантните фактори се насочат во онаа посакувана насока.

    2009-07-07_195210

    Метод на преломна точка на рентабилитет, како алатка за планирање има предност во однос на другите методи, пред се оти е едноставен и јасен.

    За да се изработи преломна точка (break-even point) на рентабилитет, мора да се направат неколку предработи:

    • Трошоците да се поделат на фиксни и варијабилни
    • Да се пресмета вредносна преломна точка на рентабилноста

    Иако во литературата е јасно наведено дека варијабилните трошоци се оние трошоци кои се менуваат со промената на обемот на производството, а да фиксните трошоци не се менуваат со промената на обимот на производството во праксата секогаш не е така. Така на пример, иако е економски оправдано да платите на вработените растат со зголемувањето на приходот тоа во пракса не мора да биде случај.

    Затоа се препорачува во варијабилни трошоци да се ставаат само оние трошоци кои директно пропорционално се менуваат со промената на обемот на производство како што се:

    • Трошоци на сировини
    • Трошоци на амбалажа
    • Зависни трошоци на набавка

    Сите други трошоци се сметаат како фиксни трошоци

    Вредносна преломна точка на рентабилност представува онаа ниво на вкупниот приход, кога тој се изедначува со вкупните трошоци и се пресметува на овој начин:

    ВРЕДНОСНА ПРЕЛОМНА ТОЧКА НА РЕНТАБИЛНОСТ=ФИКСНИ ТРОШОЦИ/СТАПКА НА КОНТРИБУЦИОНА ДОБИВКА

    Контрибуциона добивка представува остаток на приходите кои служат за покривање на фиксните трошоци, и представува разлика помеѓу вкупниот приход и варијабилните трошоци. Стапка на контрибуциона добивка се добива на следен начин:

    СТАПКА НА КОНТРИБУЦИОНА ДОБИВКА=КОНТРУБИЦИОНА ДОБИВКА/ВКУПЕН ПРИХОД

    Еден практичен пример изработен во MS Excel можете да го симнете тука.

    **********************************************************

    Овој напис е напишан од Предраг Стојковски директор на компанијата INTRO GROUP ДООЕЛ Битола која се занимава со финансиски консалтинг. http://www.introgroup.co.cc

    **********************************************************

    Набргу очекувајте видео за тоа како да изработите графикон на рентабилност со помош на MS Excel.

    Објавено на 08/07/2009 | Filed Under: Финансии 4 Comments
    post

    МНОГУ ПАРИ, СЛАБ БИЗНИС, БЕЗ ПАРИ

    Постои мислење дека доколку имате многу пари за започнување на бизнис ќе бидете успешен претприемач, но и ќе имате успешен бизнис. По некоја логика можеби ќе имате поголема потенцијална енергија во однос на другите претприемачи кои немаат толку пари. Но, без знаење за водење на тој бизнис ќе дојдете во ситуација да ги загубите тие пари, да го затворите бизнисот и да останете со прстот во устата.

    Од друга страна, претприемачите кои со малку пари (во одредени случаи и позајмици) го започнуваат бизнисот постојано ќе работат и ќе се едуцираат како чекор по чекор да ги подобруваат бизнис процесите и севкупниот бизнис кој го започнуваат. Но, и овие претприемачи не се без проблеми, а најголемиот проблем им е недостатокот на финансиски средства.

    Значи во бизнис логиката може да се воспостави една математичка формула:

    МНОГУ ПАРИ + СЛАБ БИЗНИС = БЕЗ ПАРИ

    Од друга страна постои и друга формула:

    МАЛКУ ПАРИ + ГОЛЕМИ ПРОБЛЕМИ + РЕШАВАЊЕ НА ПРОБЛЕМИ + ЗНАЕЊЕ = УСПЕШЕН БИЗНИС = МНОГУ ПАРИ

    Бизнис логиката е токму во втората формула. Со многу пари и не ти треба бизнис. Карактеристиката на претприемачите е ОД НИШТО ДА НАПРАВАТ НЕШТО. Денешните најуспешни и најбогати компании се започнати со многу малку пари во гаражи, а денес се компании кои се вреднуваат во милијарди долари. За успехот најважно е да имате добра идеа, знаење, креативност и да сте упорни.

    Објавено на 11/03/2009 | Filed Under: Финансии Leave a Comment
    post

    ЦЕНА КАКО ФАКТОР ЗА ПРОПАЃАЊЕ

    Цената со која ќе ги продавате Вашите производи и/или услуги претставува еден од основните фактори за успешноста на бизнисот. Може да имате одлична продажба, да правите огромен приход, да имате многу потрошувачи, но сепак Вашиот бизнис да не може да опстане. Финансиите, односно парите претставуваат основен крвоток на секој бизнис. Без пари, нема ни бизнис. Без пари нема ни опстанок, а не пак развој и раст на бизнисот. Секој бизнис како отворен систем функционира на принципот на влез на производи за излез на пари и влез на пари за излез на производи. Кога од влезот на парите ќе се одземе излезот на парите и трошоците на бизнисот останува профитот.

    Основната цел на секој претприемач е да изгради високо профитабилен бизнис. Колку е поголем влезот на парите и колку е помал излезот (со се трошоците) толку ќе биде поголем и профитот. Влезот на парите е директно зависен од продажната цена на производите или услугите кои ги продавате и од количината на продадените производи или услуги.

    Колку е помала цената толку ќе биде помал и влезот на парите. Колку е помал влезот на парите толку е поголема опасноста од неможност на покривање на трошоците на бизнисот. Колку е поголема опасноста од неможноста на покривање на трошоците на бизнисот толку се помали шансите за успех.

    Значи основно нешто при формирање на цените на производот и/или услугата е да тие овозможат покривање на сите бизнис трошоци и да обезбедат профит, што е и целта на бизнисот. Вашиот бизнис има 2 типа на трошоци:

    • Варијабилни (променливи) трошоци – Ова се трошоци кои со зголемување на продажбата и тие се зголемуваат
    • Фиксни (непроменливи) трошоци – Ова се трошоци кои не се променливи во одреден временски период и не се директно зависни од продажбата.

    Често пати може да се направи грешка и дел од фиксните трошоци да не се земат во предвид при формирањето на продажните цени. Секогаш сме насочени кон варијабилните зошто правиме едноставна математика набавна цена (цена на чинење) + маржа = продажна цена. Што значи тешко дека ќе ни се случи да ги заборавиме варијабилните трошоци. Но, за вклучување на фиксните трошоци е потребна малку посложена математика за да се вклучат во цената и оваа вклучување зависи од два основи фактори:

    • Количината на различни типови на производи кои ги продаваме. Овие трошоци едноставно се вклучуваат во продажната цена доколку имаме само еден производ или услуга. Но, математиката е посложена при повеќе различни типови на производи или услуги.
    • Предвидувањата за продажба на различните видови на производи и услуги. Оваа предвидување е значајно заради тоа што колку е поголема продажбата толку помал процент ќе биде потребен во цената за покривање на овие трошоци. На пример, доколку имаме 1.000 денари фиксни трошоци и продаваме производи или услуги во износ од 10.000 денари во продажната цена треба да бидат вклучени 10% фиксните трошоци. А доколку при истите услови имаме продажба од 20.000 денари фиксните ќе бидат вклучени со 5%.

    Затоа внимавајте да ја направите вистинската математика и да дојдете до вистинската продажна цена. Но, од друга страна таа треба да биде прилагодена со пазарните цени. Ова значи да не биде прескапа во однос на конкуренцијата, но и премногу ниска.

    Објавено на 05/03/2009 | Filed Under: Финансии Leave a Comment
    post

    МАРКЕТИНГ БУЏЕТ – БИЗНИС ДИЛЕМА?

    Како бизнис дилема се јавува и маркетинг буџетот. Маркетингот е средство кое ја зголемува потенцијалната енергија на Вашиот бизнис. Воо бичаено маркетинг буџетот се определува како процент од приходот. Секој маркетинг има за цел да донесе нови потрошувачи за Вашиот бизнис. Дилемата во маркетинг буџетот се состои во тоа што да изберете од следново:

    • Како што се зголемува приходот од новите потрошувачи што ги донел маркетингот, така да го намалувате процентот на буџетот, односно да користите фиксен маркетинг буџет, на пример од 5000 денари во текот на анализираните периоди или
    • Како што се зголемува приходот процентот на маркетинг буџетот да остане ист, па така да имате варијабилен маркетинг буџет.

    Ќе ги прикажеме двете ситуации преку пример. Во моментов имаме 100 купувачи во текот на период 1 (месец, година…) и секој од потрошувачите во просек троши по 1000 денари. Профитот ни учествува со 10% од приходот. Нашиот маркетинг буџет е 5% од приходот за тој период и изнесува 5000 денари. Знаеме дека на вложени 1000 денари во маркетинг добиваме еден нов купувач за нареден период. Но, се одлучуваме за фиксен буџет од 5000 денари за секој период. Така ќе ја имаме следната состојба:

      Период 1 Период 2 Период 3 Период 4 Период 5 … Период 12
    Купувачи 100 105 110 115 120 … 155
    Просечен приход од потрошувач 1000 1000 1000 1000 1000 … 1000
    Приход 100000 105000 110000 115000 120000 … 155000
    Профит 10000 10500 11000 11500 12000 … 15500
    Маркетинг буџет (% од приход) 5% 4,76% 4,55% 4,35% 4,17% … 3,23%
    Маркетинг буџет (износ) 5000 5000 5000 5000 5000 … 5000
    Нови потрошувачи од тој маркетинг буџет 5 5 5 5 5 … 5

    Што може да се забележи? За 5 периоди на анализа со фиксен буџет од 5000 денари ние сме успеале да го зголемиме профитот за 20%, додека маркетинг буџетот сме го намалиле скоро за 1%. Но, оваа продолжува не завршува со период 5. Во период 6 ќе имаме 25% зголемување на профит во однос на период 1, а маркетинг буџетот ќе биде 4%, Во период 12 ќе имаме зголемување на профитот за 55% во однос на периодот 1, а маркетинг буџетот ќе се намали на 3,23% итн.

    Да го разгледаме истиот пример, со тоа што како константа ќе остане 5% од приход за маркетинг буџетот. На ваков начин ќе ја имаме следната состојба:

      Период 1 Период 2 Период 3 Период 4 Период 5 … Период 12
    Купувачи 100 105 110,25 115,763 121,551 … 171,03
    Просечен приход од потрошувач 1000 1000 1000 1000 1000 … 1000
    Приход 100000 105000 110250 115763 121551 … 171030
    Профит 10000 10500 11025 11576,3 12155,1 … 17103
    Маркетинг буџет (% од приход) 5% 5,00% 5,00% 5,00% 5,00% … 5%
    Маркетинг буџет (износ) 5000 5250 5513 5788 6078 … 8551,5
    Нови потрошувачи од тој маркетинг буџет 5 5,25 5,513 5,788 6,078 … 8,5

    Во периодот 12 ќе имаме зголемување во однос на профитот за над 70% но и зголемување на буџетот за маркетинг во однос на периодот 1 за над 70%. Навистина е привлечно да се зголеми профитот за 70% но мора да се инвестира и во зголемување на маркетинг буџетот за 70%. Но на крајот профитот сме го зголемиле за 7000 денари додека маркетинг буџетот сме го зголемиле за 3500 денари.

    Но, во горниот пример не ставивме дека процентуално намалување на маркетингот ќе доведе и до процентуално намалување на трошоците на бизнисот, а со тоа и до процентуално зголемување на профитот. Па така во период 12 во горниот пример процентуално го намаливме маркетинг буџетот за 1,8% па профитот ќе ни биде 11,8%. Овие 11,8% од 155000 денари приход претставуваат профит од 18290 денари што претставува скоро 83% зголемување во однос на периодот 1. Така ја решивме дилемата за маркетинг буџетот. Подобрата алтернатива е првиот пример иако свои предности има и вториот во случај кога ќе одлучиме да го намалиме процентот на маркетинг буџетот ќе ги намалиме и трошоците, а ќе имаме повеќе купувачи од претходно вложени пари во маркетинг и ќе имаме поголем профит.

    Објавено на 02/03/2009 | Filed Under: Финансии 2 Comments