Извор на знаење за малите бизниси
Во тек е подготовка на стратегија за претприемачко учење. За таа цел досега се одржаа две работилници каде од страна на клучните стејкхолдери беа споделени различни идеи како предлози кои би требало и би можеле да се вклучат во стратегијата.
Изработен е анкетен прашалник преку кој може да се обезбеди вклучување на вашето мислење за онаа што веќе постои како предлог, но и сосема нови идеи кои би можеле да бидат дел од стратегијата.
Постојат многу стереотипи кога станува збор за претприемачите и пронаоѓање на оној “супермен” претприемач. Постојат многу анализи и истражувања како и обиди да се најдат некои заеднички карактеристики за успешните претприемачи.
Едно време (барем кога бев средношколец) за претприемачи ги сметав оние кои седат во кафеани, пијат, јадат и разговараат. Но тоа беше почетокот на 1990-тите, распад на системот, директори на компании кои станаа претприемачи… Но, тоа не е она што може да се земе како репер.
Во 2009 година и јас сакав да дадам допринос во оваа насока, па затоа спроведов теоретско и практично истражување во земјава за анализа на фактори кои го прават еден претприемач да биде успешен претприемач. Во таа анализа не навлегував во детали за бекграунд, туку повеќе на лични особини.
Затоа како надополнување на некои карактеристики или како основа за едно следно истражување може да се додадат и дополнителни елементи како образование, семејство, возраст, класа…
Средувајќи ги моите постари Evernote белешки за да утврдам што треба да остане а што да си оди (избрише) налетав на едно истражување од Kauffman фондација за претприемачи насловена како “Анатомија на претприемачи” во која е направен обид да се анализираат претприемачите и нивниот бекграунд. Сметам дека иако истражувањето е постаро (2009) и се однесува на 519 испитаници основачи на компании од различни индустрии, сепак вреди да се видат некои факти.
Основачи на компании се во средна возраст и со подобро образование.
Ова е само еден дел, целосната анализа можете да ја видите на “Анатомија на претприемачи“.
Конкуренција
Дали знаеш што твоите главни конкуренти прават на пазарот?
Како одговараш на нивните акции?
Дали имаш стратешки имплементиран процес кој ќе те води низ соодветно истражување и одговор на конкурентските чекори?
Конкуренцијата за еден претприемач секогаш ќе биде реалност која не може да се избегне. Тие се тука, околу тебе и твојот бизнис. И може да имаат влијание на твоите севкупни бизнис активности.
Доколку сакаш да успееш, ти како еден претприемач секогаш мора со едното око да гледаш во твојата конкуренција. Секогаш мора да ги користиш информациите од твоите истражувања за да ги донесеш вистинските одлуки за идните чекори на твојот бизнис.
Кои се тие? Што прават? Кои се импликациите врз твојот бизнис од она што тие го прават? Што треба да направиш?
Овие прашања секогаш ќе те следат и тебе и твојот бизнис. Затоа мора постојано да ја анализираш конкуренцијата како сегашна така и идната, потенцијална конкуренција.
Да видиме 9 начини кои можеш да ги искористиш за оваа цел, кои секако не се конечни.
Добра стартна позиција на твоето истражување е Google, најголемата онлајн база на податоци. Побарај со различни зборови кои го опишуваат твојот бизнис, твојот пазар и твојата индустрија. Особено внимание посвети на зборовите кои најверојатно потенцијалниот купувач би ги користел кога бара решение за проблем кој твојот бизнис го нуди.
Следното место каде што може да продолжиш со твоето истражување претставуваат социјалните медиуми. Погледни преку Twitter Search и Facebook и пронајди ги профилите на компаниите твоите конкуренти (доколку имаат). Можеш да пронајдеш многу информации, трендови, идеи… Сега, тука е и Google+ (патем, можете да го следите Претприемач на Google+) кој има или ќе има огромен потенцијал за да дојдеш до различни информации кои ќе те интересираат.
Твојот продажен тим е во секојдневен контакт со твоите потрошувачи. Тие може да знаат што твоите купувачи мислат за твоите најголеми конкуренти. Зошто да не ги искористиш тие информации?
Твоите купувачи се најдобриот извор на информации кога станува збор за твојата конкуренција. Зошто да не ги прашаш што мислат за твојата конкуренција. И зошто те избрале тебе намсето нив?
Анкетите се постојано добар извор на информации кога станува збор за истражување на пазарот и конкуренцијата.
Твоите снабдувачи може да бидат и снабдувачи на твоите конкуренти. Зошто да не се обидеш да извлечеш некои информации за твоите конкуренти (кои ги имаат во изобилство) од нив?
Нивните понуди се место каде тие ги опишуваат вредностите кои тие ги нудат на пазарот. Тие се неверојатен извор на информации за тебе.
Поставувај прашања за нив и нивните акции и чекори кои ги преземаат. Поставувај многу прашања, и обиди се да ги најдеш одговорите.
На секоја информација или на секое прашање кое ти како еден претприемач даваш одговор за твојата конкуренција користи го 5 Зошто принципот.O 5 Зошто значи дека ќе мора да се прашаш себеси 5 пати зошто за се кога станува збор за конкуренцијата. Ова е нешто што ќе те води во едно подлабоко истражување на твојата конкуренција.
Анализа - Политика и бизниси
Започна со еден пост насловен како Бизнис и политика – Одат ли едно со друго? Во тој пост во неколку црти наведовме зошто политиката треба да нема директно големо влијание врз работата на бизнисите. Потоа поставивме еден анкетен прашалник за Анализа на влијание на политиката врз бизнисите во Република Македонија кој беше онлајн во периодот март и април оваа година.
Прашалникот во тој период го отворија 964 луѓе и резултатите од анализата на одговорите се прикажани на следнава презентација. Можете и да го симнете истиот кој е во pdf форма.
Конкурентската предност на пазарот не се стекнува лесно, но лесно може да се загуби. Може да потрошите години и години во развојот на бизнисот но со недоволно залагање и постојана анализа на пазарот постигнатото може да се изгуби за неколку месеци. Пазарот е многу променлива категорија. Денес се бара нешто, утре нешто друго… Примеров е вистинска случка и се однесува на тоа како еден менаџер воопшто не троши време за маркетингот на бизнисот кој го води или барем мојот прв впечаток беше таков. Или не троши време за проучување на маркетингот и анализа на пазарот или нема соодветно познавање, а се нашол во улога да управува бизнис. Менаџерот управува компанија која е увозник на брендирани производи од познат бренд кој има добра побарувачка и добро поминува во нашата земја.
На една презентација на производи на компанијата (од примерот) го прашувам менаџерот за видовите на производи што ги нудат, начинот на испораката и цените. Одговорот беше низ следниве реченици:
Од неговите одговори се забележува синдромот на јас, јас и само јас.
Ја забележуваме првата грешка: ПРЕПОТЕНТНОСТ.
Спомнавме со какви производи работиме, дека исто така се скапи, докажани во својата намена, испробани на сопствена кожа, не се многу познати во нашава земја а во светот не се непознаница. Пред да почнеме да работиме со тие производи извршивме пребарување на интернет и тоа:
Нашите анализи покажаа дека производите претставуваат добар бренд кој излегува во пресрет на барањата на потрошувачите и не зажаливме кога почнавме да го работиме. На нашето излагање го добивме следниот одговор:
Човеков заталкал некаде во ваква работа. Како може да нуди нешто за продажба, а од друга страна да не знае дека полека но сигурно дел од неговото учество на пазарот му го зема друг бренд. Тој воопшто не знае што се се продава на нашиот пазар. Не ми се веруваше дека постои таков менаџер. (Дали може да се каже дека е менаџер?)
Секоја компанија мора постојано да го анализира и истражува пазарот. Во секој момент менаџментот мора да знае во каква позиција се наоѓа компанијата. Дали ја одржува сопствената позиција? Дали бележи раст на учество на пазарот? Дали се бележи некаков пад во учеството на пазарот? Дали треба да преземе некои мерки за да го зголеми и задржи пазарното учество? Кои се производи постојат на пазарот со какво учество? Ова се прашања кои секој менаџер треба да го интересираат и да бара одговор како би можел да носи поквалитетни одлуки. Инаку, секој може да биде менаџер. Овие прашања се одговараат со соодветно истражување и анализа на пазарот.
Можеме да кажеме дека:
Секое мало пореметување на продажба треба да даде сигнал дека треба да се преземе нешто. Овие мали пореметувања – промени во околината (пазарот) може кобно да влијаат на нашиот бизнис. А, честопати од страна на менаџерите и претприемачите овие мали пореметувања се занемаруваат. Во овој дел е интересно да забележиме една компарација со жаба која ја дава Питер Сенги во неговото капитално дело Петта дисциплина. Ако жабата ја ставиме во ладна вода и полека ја зголемуваме температурата таа ќе ужива во топлата вода. Како се зголемува температурата на водата и истата почнува да врие жабата веќе ќе ја губи свеста и на крајот ќе умре. Ова се мали промени кои не се забележуваат. Доколку жабата веднаш ја ставиме во врела вода, таа ќе се изгори и ќе скокне од истата, но ќе остане да живее. Повеќе детали за оваа компарација пишував во парабола на варена жаба.Значи често пати се концентрираме само на крупните пореметувања во нашата околина, додека ги занемаруваме малите пореметувања. Да не дозволиме и со нашиот бизнис да случи истото како со жабата во првиот случај.
SEO - Оптимизација за пребарувачи - Анализа
Има многу пишувано, нагаѓано и образложувано за SEO – оптимизација за пребарувачи во однос на тоа кои се поважни фактори, кои се помалку важни и што има поголемо или помало влијание. Доколку сте го прочитале серијалот за SEO на претприемач, сигурно сте забележале дека веќе извесен период вршам анализи и истражувања во однос на оваа проблематика. Досега вообичаено анализите се однесуваа преку реална веб страна и аналитиката која покажува различни однесувања и резултати при мои различни активности на таа веб страна.
Но, пред една недела започнав со проширување на мојата SEO лабораторија со анализа на податоци од други веб страни. Започнав со собирање на дополнителни податоци и дополнителни анализи од досегашните при што мерам, анализирам и споредувам различни влијанија на позицијата на пребарувачите. Така, ова ќе претставува прв пост во кој ќе ги споделам првичните сознанија од едната од 10-те дополнителни анализи.
Анализата се состои од избор на 20 збора и резултатите за првите 10 веб страни на Google. Што значи дека се анализирани 200 веб страни, со сите нивни SEO фактори и влијание на тие фактори на позиција на пребарувачите.
Во моментов постојано ја проширувам базата на податоци со цел да се добијат поквалитетни резултати.
Факторите кои ги анализирам во однос на позицијата на пребарувачите се следниве:
Врз основа на сите овие податоци анализата се состои од спроведување на корелациона анализа со Пирсонов коефициент на корелација со што го споредувам различното влијание на секој од факторите со позицијата на страната на резултатите на Google.
Глобално од резултатите се забележува релативна слаба корелација на факторите со самата позиција на пребарувачите. Но, сепак резултатите претставуваат една основа и приказ за тоа што пребарувачите го ценат при прикажување на резултати по барање на одреден збор. На сликата е прикажан само дел од анализата кој се однесува на овој пост иако анализата е спроведена и на меѓусебното влијание на еден фактор со друг.
SEO - Оптимизација за пребарувачи - Фактори
Од овие резултати прикажани на сликата може да се заклучи следново:
Овие сознанија би ги издвоил како покарактеристични, иако анализата и истражувањата продолжуваат со зголемување на базата на податоци.
Извесно време на претприемач спроведуваме истражување на услови за стопанисување на малите бизниси во Република Македонија. Прашалникот е затворен и време е за анализа. Ова тука не е мој глас туку гласот на сегашните и идните претприемачи. Ова не е политика туку нашата реалност. Се надевам дека барем мал придонес ќе дадат овие резултати и ќе бидат разгледани од оние кои имаат моќ да ги подобрат овие услови како на национално така и на локално ниво.
Благодарност на сите кои учествуваа преку одговарање и споделување на прашалникот и кои овозможија да имаме над 500 одговорени прашалници, поточно 524.
Кои услови за стопанисување треба да се подобрат
56% сметаат дека условите за стопанисување за малите бизниси во Република Македонија се слаби. Иако како втор највлијателен одговор е дека состојбта е задоволителна со 28% сепак далеку е да кажеме дека е одлична. Ова го потврдува и фактот што 70% од одговорите се слаба и за никаде.
Иако верувам дека се прават обиди од страна на централните и локалните власти во Република Македонија за да се подобрат условите, но не сум сигурен дека во креирањето на генералната политика претприемачите на малите бизниси се вклучени на некаков начин.
Бидејќи прашалникот беше дизајниран да може да се одговара и за оние кои имаат бизнис и за оние кои немаат ќе мора да погледнеме какво е мислењето на претприемачите, а какво на оние кои сеуште немаат бизнис.
Мислење на претприемачи
Од графикот за мислењето на оние кои имаат бизнис може да се забележи дека состојбата не е многу променета бидејќи сеуште високи 63% сметаат дека условите се слаби и за никаде.
Мислење на оние кои сеуште немаат бизнис
Интересно е што оние кои сеуште немаат бизнис сметаат дека условите за стопанисување не се баш најдобри. Можеби и затоа постои оној страв од започнување на сопствен бизнис како алтернатива на чекање на вработување и барање на сигурна работа.
Во прашалникот преку кој ја изведовме анализава имавме понудено подрачја кои можеби можат да послужат за да ги подобрат условите за стопанисување на малите бизниси во Република Македонија. Еве ги резултатите од овој дел:
Подрачја кои треба да се подобрат
Забележливо е дека финансиските услови доминираат како најпотребни и тоа скоро 40% или поточно 39% сметаат дека намалување на даноци, директна финансиска помош и достапноста на финансии треба да бидат подобрени.
Од графикот може да се забележи дека не постојат големи разлики во резултатите и според тоа може да се каже дека во сите подрачја опфатени со прашалникот би требало да има драстични подобрувања.
Во прашалникот имаше можност да се наведат и некои други подрачја на подобрувања, каде претприемачите и оние кои немаат бизнис можеа да си ги искажат маките во однос на она што треба да се подобри. Еве ги разновидните дополнувања на условите кои беа наведени погоре:
Овде се претставени одговорите при што оние кои се повторуваат не се претставени во листата. Она што можам да го издвојам како нешто што најмногу се повторува е следново:
На крај и за корелационата анализа која што ја спроведов врз резултатите. Целта беше да проверам какво влијание кој фактор има врз мислењето.
Интересно е што не постои корелација помеѓу мислењето за услови за стопанисување во Република Македонија и дали анкетираните имаат или немаат бизнис или колку време го имаат бизнисот. Истото се однесува и на тоа дали се мажи или жени или пак староста. Ова е логично бидејќи најверојатно сите ги чувствуваат тие услови сметаат дека не се баш најповолни. Од слабата корелација која ја добив како највисока може да се извлече возраста на претприемачот во однос на неговото мислење за стопанисување иако нема некое силно статистичко значење би сакал да го напоменам:
Колку е поголема возраста на претприемачот, толку повеќе смета дека условите за стопанисување на малите бизниси се полоши.
Ќе продолжам со петтиот елемент од овој туторијал за подготовка на бизнис план во еден процес на бизнис планирање. Досега веќе изработивме насловна страна, потоа ја подготвивме структурата преку нацртот на резиме и содржина, па влетавме во насловот општо за компанијата и секако ги дефиниравме производите и/или услугите на бизнисот. Сега е време да започнеме да ги имплементираме нашите аналитички вештини.
Бизнис план - Анализа на пазарот и индустријата
Доаѓаме до една суштинска тема како дел од бизнис планот, а тоа е дали ќе се продаваат нашите производи и/или услуги. Ако производите и/или услугите претставуваа центар на нашиот бизнис план околу што се понатаму ќе се одвива, анализа на пазарот и индустријата ќе претставува еден мост за планирање на практичното функционирање на тие производи и/или услуги на пазарот. Во овој наслов ќе се обидеме накратко да ги претставиме основните патокази за изведување на оваа анализа.
Би сакал да напоменам дека иако оваа подрачје е едно од најтешките и најважните во бизнис планот, станува уште потешко доколку бизнисот е од Македонија. Зошто? Прво институциите на системот во Македонија се доста затворени и не даваат доволно информации и податоци за движењата во индустријата или пак на пазарот, а оние кои ги даваат не се доволно комплетни за целите на бизнис планот. Единствено информации можете да најдете на сајтот на Државен завод за статистика и Централен регистар, но и тоа не е доволно за едно успешно спроведување на оваа анализа. Но, сепак во оваа втора верзија морам да напоменам дека има некој напредок во однос на одредени информации од Државен завод за статистика.
Она што треба да биде содржано во овој наслов од бизнис планот е:
Како и при секој друг наслов од бизнис планот и овде е пожелно да дадете еден вовед за она што се ќе биде содржано во овој наслов. Поставете неколку цртки со текст кои би требало да ве водат низ понатамошниот тек на оваа анализа, а подоцна кога ќе завршите со останатите поднаслови навратете се и групирајте ги клучните сознанија од оваа анализа кои ќе бидат од круцијално значење за иднината на бизнисот.
Ова е првиот поднаслов во насловот анализа на пазарот и индустријата. Секој бизнис функционира и опстојува во некоја индустрија.
Овој поднаслов ќе треба да одговори на следниве прашања:
Како едно помошно средство кое може да ве води низ овој процес можете да го искористите написот Анализа на индустријата преку одговор на 40 прашања.
Еден патоказ како да го изведете овој дел во Вашиот бизнис план би бил:
Внимавајте овој поднаслов за анализа на индустријата да не надмине повеќе од 2-3 страни. Бидете јасни и кратки во опис на резултатите од Вашата анализа на индустријата.
Откако ќе завршите со анализа на индустријата можете да започнете со поднасловот анализа на пазарот од Вашиот бизнис план. Во овој дел вие го дефинирате вашиот пазар. За добра анализа на пазарот потребно е да соберете доволно информации за пазарот на кој сакате да работите (Види 6 Методи за истражување на пазарот и Истражување на Пазар – Porter-ов Модел).
Како еден патоказ кој ќе ве воведат низ овој процес следете ги чекорите подолу:
Кога го подготвувате овој наслов бидете реални и објективни при анализа на податоците. Не ја правете анализата само заради бизнис планот. Правете ја анализата заради процес на планирање. До сега ги имате производите и/или услугите, а сега веќе го познавате пазарот. Понатаму на оваа анализа ќе се темели и предвидување на продажбата, а со тоа и финансиите и маркетингот. Затоа и одлучив во оваа верзија на овој туторијал да одам со внесување на малку живот во бизнис планот, за да претставува процес на планирање, а не процес на изработка на бизнис план. Гледајте подалеку.
Ова е продолжеток на темата за истражување на пазарот. Предходно пишував за методи за истражување на пазарот кои се однесуваат на прибирање на податоци.
Porter-ов модел на истражување на пазарот или пак анализа на индустријата, кој уште се нарекува и Porter-ова анализа на 5 сили претставува една моќна алатка за претприемачите. Овој модел се однесува на анализа на 5-те сили кои што влијаат на конкурентноста на еден бизнис на еден пазар или пак индустрија во која опстојува тој бизнис.
Овој модел е развиен од страна на Michael E. Porter во 1979 година. Суштината на самиот модел се 5 сили кои влијаат на конкурентноста на еден бизнис прикажани како на сликата:
Оваа сила се однесува на конкурентите кои веќе се наоѓаат на пазарот. Вашата задача како претприемч ќе биде да го определите нивниот број и способноста. На пример, доколку Вашиот бизнис на пазарот на кој се наоѓа има повеќе конкуренти кои нудат слични производи и/или услуги со слични карактеристики и корисност за потрошувачите тогаш Вашата конкурентска моќ ќе биде мала. Од друга страна доколку никој друг не го прави она што Вие го правите на пазарот ќе имате огромна пазарна моќ.
Пазарната моќ се отсликува и врз основа на втората сила од овој модел а тоа е влез на нови компании. Прашањето е колку е лесно да се влезе на овој пазар. Доколку влезот на пазарот е едноставен при што нововлезените бргу можат да ги научат правилата на играта, Вашиот бизнис може бргу да ја изгуби предноста како еден „староседелец“ на пазарот.
Субститути се производи кои не се исти како производите на Вашиот бизнис, но можат да се користат како замена на Вашите производи. Оваа сила доаѓа од способноста на потрошувачите за разлика од претходните две кои се однесуваа на конкуренцијата. Кога велам способност мислам на способноста Вашите потрошувачи лесно да го заменат користење на Вашиот производ со некој субститут. Доколку субституцијата на Вашиот бизнис модел може да постои и е едноставна да се направи, тогаш оваа сила ја намалува Вашата моќ на пазарот.
Ова е реална сила која може да постои во секој пазар. Оваа сила се базира на бројот на купувачи врз кои се потпира Вашиот бизнис, нивната важност за бизнисот, леснотија да го променат Вашиот бизнис со конкурентскиот… Доколку вашиот бизнис е премногу базиран само на неколку купувачи тогаш тие по одредено време ќе сватат дека ќе имаат моќ врз вас како претприемач и врз вашиот бизнис. Инаку оваа сила бара одговор на прашањето колку едноставно купувачите можат да влијаат на намалување на вашите цени.
Како пета сила која влијае на позицијата на вашиот бизнис на пазарот согласно овој модел е моќта на снабдувачите. Повеќето претприемачи не се ни свесни колку снабдувачите можат да влијаат на еден просечен бизнис. На пример, снабдувачите имаат моќ да ја диктираат цената на Вашиот производ или услуга бидејќи нивните производи или услуги се вградуваат во вашите. Но, прашањето е колкаво влијание можат да имаат? Оваа сила е под влијание на бројот на снабдувачи, трошоци за да ги замените постоечките снабдувачи, уникатноста на нивните производи или услуги…
Од овие 5 сили кои влијаат на конкурентноста на еден бизнис можеме да забележиме дека на некој начин се опфатени и во оние прашања кои ги дизајнирав за анализа на индустријата. Можете едноставно да ги следите прашањата и да ги одговарате при што ќе добиете една квалитетна слика за тоа што ќе треба да преземете.
Инаку целта со овој модел е да се намали негативното влијание на овие сили. На пример, да воспоставиме доволно силни бариери за да биде тешко некоја нова компанија да влезе на пазарот. Целта по една ваква анализа мора да бидат конкретни чекори кои Вие како претприемач ќе треба да ги превземете за да си ги зајакнете позициите на пазарот.
Истражување на пазарот претставува една од поважните активности на претприемачот во водење на бизнисот. Но, секое истражување на пазарот користи одредени методи на истражување, што всушност претставува начин на прибирање на информации или податоци.
Се чини дека 80% од едно истражување на пазарот претставува прибирање на валидни информации за пазарот. Додека 20% се однесуваат на самата анализа и интерпретација на тие соберени информации. Ова е 80/20 правило. Бидејќи пазарот е сочинет од потрошувачите и конкуренцијата затоа и потребните информации ќе се однесуваат за нив.
Едно нешто сакам да напоменам пред да започнам со 6-те најкористени методи кои можете да ги користите за истражување на пазарот. Најважен извор на информации претставуваат потрошувачите. Зошто? Затоа што методите наведени подолу нема да ги користите со конкурентите, туку едноставно преку потрошувачите ќе се обидете да ги најдете информациите за конкурентите кои ќе ви помогнат за спроведување на истражување на пазарот.
Потребно е и да внимавате да не се преоптеретите со информации па да го усложните истражувањето.
Една од најкористените методи за истражување на пазарот и едно најсилните оружја што ги има еден претприемач претставуваат анкетите. Анкетите се најкористени бидејќи најлесно се спроведуваат и наједноставно се прибираат информациите кои сепак пристигаат во една форма која е лесна за анализа. Секако доколку се дизајнираат на вистинскиот начин. Анкетите можат да бидат во следен вид:
Процесот на спроведување на анкетата може да се одвива на следниот начин:
Вториот метод кој на еден претприемач му стои на располагање претставува интервју. Ова едноставно значи состанување со избраните луѓе кои ќе ги интервјуирате и поставување н прашања кои ќе бидат од Ваш интерес за истражување на пазарот. Интервјуте е потешко во однос на анкетите и секако ќе бара повеќе време за спроведување. Како недостаток исто така може да се смета и ограничен број на луѓе кои може да интервјуираат. Интервјуата врз основа на тоа како ќе ги спроведувате може да бидат:
Процесот на спроведување на интервјуирање може да се одвива на следниот начин:
Добрата стара и сеуште применлива и ефикасна техника за спроведување на истражување на пазарот претставува набљудување. Ова значи дека претприемачот ќе набљудува одредена состојба и ќе ги бележи тековите на активности и однесувањата на актерите во таа состојба. На пример, еден начин на оваа истражување на пазарот за еден малопродажен бизнис е да го набљудува малопродажниот бизнис на конкуренцијата. Па во таков случај ќе бележи колку луѓе влегуваат, колку од нив купуваат, кој е профилот на тие луѓе итн.
Процесот на спроведување на набљудување може да се одвива на следниот начин:
Оваа е една метода која не се применува многу, а сепак може да ни даде корисна информација. Оваа метода може да се спроведе и на случајна основа на пример ќе спроведеме нешто ново и едноставно гледаме какви резултати постигнуваме со тоа ново. Ако е ОК, тогаш го оставаме да функционира, а ако не е ОК го подобруваме тоа ново. На ваков начин можеме во голема мерка да извлечеме информации за пазарот. Ќе знаеме што сака пазарот, што не сака, како се однесува, како да влијаеме на него итн.
Сепак некои грешки кои може да бидат кобни за бизнисот треба да се избегнат особено овие 12 грешки при започнување на бизнисот.
Фокусна група како една од методи за истражување на пазарот претставува доста специфична метода и можеби една под поскапи методи бидејќи е потребна и техника за снимање и посебна просторија за спроведување на сесијата на фокусна група. Всушност ова метода за истражување на пазарот се базира на тоа да модерторот на групата користи специјално подготвени прашања кои имаат за цел да поттикнат дискусија во самата група. Вообичаено една сесија на фокусна група трае до два до три часа и потребно е да се спроведат неколку сесии по можност со различни членови за да се добијат поквалитетни резултати.
Процесот на спроведување на оваа метода може да се одвива на следниот начин:
И секако иако последни во оваа листа, но не и помалку важни од останатите претставуваат вработените, особено продажниот тим на Вашиот бизнис. Тие се оние кои се во секојдневен контакт со потрошувачите и тие се оние кои секојдневно комуницираат со нив. Неколку прашања на кои тие можат да добијат одговор навистина ќе ви донесат квалитетни информации од пазарот.
Една општа анализа на пазарот минатата година спроведовме и ја објавивме на претприемач. Може да ја прочитате во серијалот од 5 дела за општа анализа на пазарот.
